وب سایت رسمی
دکتر غلامرضا احتجاب
دانش آموختۀ رشتۀ رادیوتراپی انکولوژی
 

آدرس مطب: تهران - خیابان فاطمی غربی - بعد از چهار راه کارگر - نبش سیندخت شمالی - پلاک 13 - طبقه 3 - واحد 7
ملاقات: روزهای شنبه، دوشنبه و چهار شنبه از ساعت 16 الی 20 با تعیین وقت قبلی
تلفن: 66569587-21-98+

 

خستگی مرتبط با سرطان


خستگی برای همه اتفاق می افتد، احساسی است که انتظار می رود بعد از انجام فعالیت های خاصی یا در آخر روز ایجاد شود. معمولاً این حالت با یک خواب و استراحت خوب برطرف می شود.
در مقابل، خستگی ناشی از بیماری متفاوت است، فرد همیشه کم انرژی است، یک احساس خستگی شدید و غیرعادی در تمام بدن که با خواب هم برطرف نمی شود. این وضعیت می تواند حاد (کمتر از یک ماه ) یا مزمن (از یک ماه تا 6 ماه یا بیشتر ) باشد. خستگی می تواند مانع فعالیت های روزانۀ فرد شود و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
 
خستگی مرتبط با سرطان چیست؟

خستگی یکی از شایع ترین عوارض جانبی سرطان و درمان آن است. این وضعیت را نمی توان براساس نوع تومور، درمان یا مرحلۀ بیماری، پیش بینی کرد و معمولاً به صورت ناگهانی و بدون انجام فعالیت یا کاری ایجاد می شود که با استراحت یا خواب بهبود نمی یابد. گاهی تا مدتی بعد از اتمام درمان هم وجود دارد.

چه عاملی باعث خستگی مرتبط با بیماری می شوند؟

هنوز دلیل اصلی آن مشخص نیست و می تواند به خاطر بیماری یا درمان های آن باشد. درمان های سرطانی که معمولاً منجر به خستگی می شوند عبارتند از :

· 
شیمی درمانی : هر داروی شیمی درمانی می تواند باعث خستگی شود. معمولاً بیماران، بعد از گذر چند هفته از شیمی درمانی دچار این حالت می شوند ولی باز هم در افراد مختلف متفاوت است. در گروهی از بیماران، خستگی فقط به مدت چند روز وجود دارد ولی در گروهی دیگر ممکن است بیشتر و حتی تا بعد از اتمام درمان هم ادامه داشته باشد.

· 
رادیوتراپی: رادیوتراپی می تواند باعث خستگی فزاینده ای شود (خستگی که با مرور زمان افزایش می یابد). خستگی ممکن است 4-3 هفته بعد از اتمام درمان ادامه داشته باشد ولی گاهی تا 3-2 ماه هم طول می کشد.

· 
پیوند مغز استخوان : این شکل تهاجمی درمان می تواند تا یکسال باعث احساس خستگی فرد شود.

· 
درمان های بیولوژیکال : اینترفرون ها و اینترلوکین ها سایتوکین هستند، سایتوکین ها پروتئین های طیبعی سلول هستند که توسط گلبول های سفید در پاسخ به عفونت ترشح می شوند. این سایتوکین ها حامل پیام هایی هستند که سایر قسمت های سیستم ایمنی بدن و سیستم اندوکرین را تنظیم می کنند. مقدار زیاد این سایتوکین ها می تواند سمی باشد و منجر به خستگی مداوم شود.

· 
درمان های هم زمان یا متوالی : گرفتن چند درمان همزمان یا پشت سرهم برای سرطان می تواند شانس این حالت را افزایش دهد.

سایر فاکتورهایی که می توانند منجر به خستگی مرتبط با سرطان شوند عبارتند از :

·  وضعیت هایپرمتابولیک ناشی از تومور : سلول های سرطانی با سلولهای طبیعی برای مواد مغذی رقابت می کنند، که معمولاً باعث کاهش قدرت رشد سلول ها سالم می شوند. این وضعیت معمولاً علاوه بر ایجاد خستگی منجر به کاهش وزن و کم اشتهایی می شود.

·  کاهش مصرف مواد غذایی ، که در نتیجۀ عوارض جانبی درمان ( مانند استفراغ، تهوع، زخم های دهان، تغییر مزه ها، سوزش سردل یا اسهال) ایجاد می شود می تواند منجر به خستگی شود. 

·  آنمی: درمان های سرطان می توانند باعث کاهش تعداد گلبول های خون شوند که می تواند منجر به آنمی شود، آنمی نوعی اختلال خونی است که وقتی به مقدار کافی هموگلبین در خون نباشد ایجاد می شود. هموگلبین ماده ای در خون است که باعث توانایی خون در حمل و انتقال اکسیژن در سراسر بدن می شود. وقتی خون نتواند مقدار کافی اکسیژن را در بدن انتقال دهد، خستگی به وجود می آید.

·  تیروئید کم کار : اگر تیروئید کم کار باشد (هایپوتیروئیدیسم) ، متابولیسم بدن کاهش می یابد در نتیجه بدن نمی تواند کالری مورد نیاز بدن را به موقع و سریع بسوزاند و انرژی کافی را تأمین کند. این حالت خیلی در افراد شایع است ولی گاهی در اثر رادیوتراپی به گره های لنفاوی گردن هم ممکن است تیروئید کم کار شود. علائم آن شامل احساس سرما، افزایش وزن و خستگی شدید است.

·  داروها : داروهایی که برای درمان عوارض جانبی مانند تهوع، درد، افسردگی اضطراب و تشنج استفاده می شوند می توانند باعث خستگی شود.

·  درد : تحقیقات نشان داده اند که درد های مزمن و شدید ، خستگی را افزایش می دهند.

·  استرس : استرس می تواند احساس خستگی را شدید تر کند. هم چنین استرس می تواند در نتیجۀ بیماری، کارهای روزانه یا خود به خود ایجاد شود.

·  کار کشیدن بیش از حد از خود : خستگی می تواند در نتیجۀ تلاش برای داشتن همان فعالیت های پیش از بیماری در حین درمان به وجود آید. کم کردن کارها برای حفظ انرژی لازم است.

·  افسردگی: افسردگی و خستگی معمولاً در کنار هم هستند. گاهی معلوم نیست کدام اول آغاز می شود. یکی از راه های دسته بندی آن است این است که احساسات غمگینانۀ خود و تأثیر آنها را بر روی زندگی خود دریابید. اگر کسی همیشه افسرده است و حتی قبل از تشخیص ابتلا به سرطان هم همین حس را داشته است باید به روانپزشک مراجعه کند و برای درمان افسردگیش دارو دریافت کند.

·  عدم تحرک : باعث کاهش قابلیت و توانایی ماهیچه ها می شود.

·  تغییرات هورمونی : از عوارض جانبی درمان سرطان یا مُسکن ها است که می تواند باعث افسردگی شود.

·  داروهایی برای سایر بیماری ها، و خود بیماری ها می توانند باعث خستگی شوند. یک مثال ساده می تواند داروهای فشارخون باشد.

برای مبارزه با خستگی چه کاری می توانم انجام دهم؟

بهترین راه برای مبارزه با خستگی درمان عوامل اصلی ایجاد کنندۀ آن است. هر چند گاهی عامل اصلی آن ناشناخته است.
درمان های دارویی وجود دارد که می تواند به بهتر شدن احساس خستگی ناشی از کم کاری تیروئید و آنمی کمک کند. سایر علل خستگی باید بر اساس شرایط هر فرد کنترل یا درمان شود.
در ادامه راه هایی برای مبارزه با این خستگی پیشنهاد می شود.

· 
میزان انرژی خود را ارزیابی کنید. به انرژی خود به عنوان یک بانک نگاه کنید. سپرده گذاری و مصرف آن باید در طول روز یا هفته به گونه ای باشد که در میزان ذخیره، هزینه و بازسازی آن تعادل برقرار شود.  فعالیت ها و میزان خستگی خود در یک هفته را یادداشت کنید تا متوجه شوید کدام فعالیت ها بیشترین انرژی را از شما می گیرند. هر موردی که فکر می کنید  می تواند عامل مؤثری در این مورد باشد را یادداشت کنید.

· 
در مورد علائم هشدار دهندۀ خستگی هوشیار باشید. علائم هشدار دهندۀ خستگی می توانند شامل خستگی چشم ها یا پاها، خستگی تمام بدن، عدم توانایی در تمرکز، ضعف یا ناراحتی و بی قراری، خستگی یا فقدان انگیزه، خواب آلودگی ، زود رنجی، عصبی بودن، استرس و اضطراب و کم صبری باشد.

· 
برنامه ریزی کنید  و کارهای خود را زمان بندی کنید.

· 
تغییر بعضی از کارها به منظور کم کردن نیاز به طی مسافت های طولانی برای انجام کاری.

· 
سپردن بعضی کارها به دیگران وقتی نیاز است.

· 
فعالیت ها را با هم ادغام کنید و آنها را ساده و راحت بگیرید.

· 
برای استراحت های خود برنامه ریزی کنید. بین دورها های استراحت و کار خود تعادل برقرار کنید. قبل از این که خسته شوید کمی استراحت کنید. به خاطر داشته باشید که استراحت های کوتاه و مکرر خیلی کمک کننده هستند.

· 
سرعت کارهای خودتان را تنظیم کنید. داشتن یک سرعت معمولی در انجام فعالیت ها بهتر از شتاب داشتن در انجام آنها است.

· 
به جای ایستادن بیشتر بنشینید.

· 
وضعیت مناسب بدن را حفظ کنید. به جای ایستادن بنشینید، در حین نشستن از یک صندلی با پشتی مناسب استفاده کنید. سعی کنید بدون خم شدن به جلو، فعالیت ها و کارهای خود را انجام دهید. برای بلند کردن چیزی زانوی خود را خم کنید و از عضلات پاها کمک بگیرید و کمر خود را خم نکنید. به جای حمل بارهای بزرگ، بارهای کوچکتری حمل کنید یا از یک گاری دستی کوچک استفاده کنید.

· 
به راحتی نفس بکشید. نفس خود را حبس نکنید.

· 
لباس های راحت بپوشید. تا بتوانید به راحتی و آزادانه تنفس کنید.

· 
هرچیزی که در محیط اطرافتان باعث خستگی می شود را شناسایی کنید. محیط اطراف خود را خیلی گرم نکنید. میزان دخانیات یا هر عامل دودزا را در اطراف خود کاهش دهید. از حمام های طولانی مدت و داغ پرهیز کنید.

· 
فعالیت های خود را اولویت بندی کنید. تصمیم بگیرید کدام فعالیت ها برایتان مهم تر است و کدام یکی را می توانید به شخص دیگری بسپارید یا بعداً انجام دهید. از انرژی خود برای فعالیت های با اهمیت استفاده کنید.
 
نقش تغذیۀ مناسب در مبارزه با خستگی

 معمولاً خستگی مرتبط با سرطان با نرسیدن میزان کافی غذا و نوشیدنی مناسب به بدن بدتر می شود. به خاطر داشته باشید تغذیۀ مناسب به شما کمک می کند تا احساس بهتر و انرژی بیشتری داشته باشید. در زیر کارهایی است که می توانید برای بهتر شدن خوردن غذا و رساندن مواد مورد نیاز به بدن انجام دهید.

1.  میزان کالری مورد نیاز خود را بسنجید. کالری مورد نیاز یک فرد مبتلا به سرطان را 15 کالری در ازای هر پوند از وزنش (1 پوند = 453 گرم) در نظر می گیرند. اگر وزن کسی در طول این مدت کاهش پیدا کرد باید روزانه 500 کالری اضافه کند. مثال : شخصی حدود 150 پوند (=68 کیلوگرم) وزن دارد. برای آن که در این وزن باقی بماند به حدود 2250 کالری در روز نیاز دارد؛ افرادی که فعال هستند در ازای هر پوند 20 کالری نیاز دارند تا وزن بدنشان حفظ شود.

2.   پروتئین را در رژیم غذایی خود جای دهید. پروتئین بافت های آسیب دیده و مسن بدن را بازسازی و ترمیم می کند. میزان مورد نیاز پروتئین حدود 5/0 تا 6/0 گرم برای هر پوند است. مثال: یک فرد با وزن 150 پوند به 90- 75 گرم پروتئین در روز نیاز دارد. بهترین منابع پروتئین شامل گروه لبنیات (224 گرم شیر = 8 گرم پروتئین) و گوشت (سفید، قرمز یا ماهی = که در هر 28 گرم ، دارای 7 گرم پروتئین می باشند) هستند.

3.  مایعات زیاد بنوشید. نوشیدن حداقل هشت لیوان مایعات در روز می تواند از از دست دادن آب بدن جلوگیری کند. (معادل 1800 گرم، حدود لیتر یا نصف یک گالن). مایعات می توانند شامل آب، آبمیوه ها، شیر، آب گوشت، میلک شیک، ژله یا نوشیدنی های دیگر شوند. نوشیدنی های کافئین یا الکل دار در این گروه قرار نمی گیرند. باید به خاطر داشته باشید که اگر دچار عوارض درمان مانند استفراغ یا اسهال هستید به میزان بیشتری مایعات نیاز دارند. در آب و هواهای گرم به میزان بیشتری مایعات (حدود 2500 گرم) نیاز است.

4.  مطمئن شوید که به میزان کافی ویتامین مصرف می کنید. اگر از این که میزان کافی ویتامین دریافت می کنید مطمئن نیستید از مکمل ها استفاده کنید. مکملی مانند مولتی ویتامین می تواند میزان نیاز روزانه به بیشتر ویتامین ها واملاح را تأمین کند. نکته : مکمل ها کالری مورد نیاز بدن را که برای تولید انرژی لازم هستند را تأمین نمی کنند پس مصرف مکمل ها نمی تواند جایگزین تغذیۀ مناسب شود.

5.  با یک متخصص تغذیه ملاقات کنید. یک متخصص خوب می تواند راهنمایی های مناسبی در مورد مشکلاتی که می توانند در مصرف مناسب مواد غذایی اختلال ایجاد کنند ( مانند احساس سیری زودرس، اختلال بلع یا تغییر ذائقه) ارائه دهد. همچنین متخصص گاهی راه هایی برای افزایش کالری و پروتئین در حجم های کوچکتر (مانند شیر خشک، صبحانه های فوری، مکمل های عذایی و غیره) پیشنهاد می کند.

نقش ورزش در مبارزه با خستگی :

کاهش فعالیت ها که می تواند در نتیجۀ سرطان یا درمان آن ایجاد شود می تواند منجر به خستگی یا کمبود انرژی شود. محققان دریافته اند که حتی ورزشکاران سالم هم اگر مجبور شوند زمان زیادی را دراز بکشند یا بنشینند دچار اضطراب، افسردگی، ضعف، خستگی یا تهوع می شوند.
فعالیت های منظم و ملایم می تواند این احساسات را کم کنند، فعالیت بدن را حفظ می کند و انرژی او را افزایش می دهد. حتی در حین درمان سرطان هم می توان به ورزش ادامه داد.
ورزش و فعالیت به بیماران کمک می کند تا درمان ها را بهتر تحمل کنند و نتیجۀ درمان آنها را بهتر می کند. به همین منظور در زیر راهنمایی هایی ارائه شده است:

·  هر بیمار باید قبل از شروع هر برنامۀ ورزشی با پزشک خود مشورت کند.
·  یک برنامۀ مناسب ورزشی با ورزش های ملایم آغاز می شود تا به بدن اجازه دهد خود را با آن وفق دهد.
·  بهتر است برنامۀ ورزش کاملاً منظم و مرتب اجرا شود. بهترین حالت آن ورزش در 3 روز هفته به مدت 30 دقیقه است.
·  یک فعالیت مناسب هیچوقت باعث خستگی، خشکی بدن یا درد نمی شود، اگر دچار هر کدام از این حالات یا تنگی نفس شد باید روش یا میزان آن را تغییر دهد.
·  بیشتر ورزش ها تا زمانی که با دقت و به اندازه انجام شوند مناسب هستند. بهترین و مناسب ترین ورزش ها شنا، پیاده روی، دوچرخه سواری در محیط های امن یا ایروبیک است. این فعالیت ها معمولاً کمتر منجر به جراحت می شوند.
 
مدیریت استرس و سرطان :

کنترل استرس می تواند نقش مهمی در مبارزه با سرطان و خستگی بازی کند. در زیر پیشنهادهایی برای کنترل استرس ارائه شده است:

· 
توقعات خود را کمی پایین بیاورید. برای مثال، اگر در برنامۀ روزانۀ خود ده کار است که باید انجام دهید آن را به یکی دو فعالیت محدود کنید و بقیه را در روزهای دیگر انجام دهید. این کار باعث کم شدن استرس می شود.

· 
به دیگران کمک کنید تا شما را درک و حمایت کنند. خانواده و دوستان می توانند زمانی که خسته هستید خیلی به شما کمک کنند.

· 
تکنیک های ریلکسیشن و آرام سازی، که به تنفس عمیق و تصویرسازی ذهنی کمک می کنند می توانند استرس را کم کنند.

· 
فعالیت هایی که حواس شما را از خستگی پرت می کنند هم می توانند کمک کننده باشند. به عنوان مثال کارهایی مانند بافندگی، کتاب خواندن یا گوش دادن به موسیقی به انرژی کم ولی دقت نیاز دارد.

اگر استرسی که دارید غیر قابل کنترل است با پزشک خود صحبت کنید او می تواند به شما کمک کند.

با پزشک خود صحبت کنید :

خستگی مرتبط با سرطان، شایع و قابل انتظار است؛ اما باید آن را با پزشک در میان گذاشت. گاهی خستگی، سرنخی از یک مشکل نهفته است. گاهی هم می توان به کمک راه های داریی آن را کاهش داد.
در صورت داشتن یکی از علائم زیر ، بهتر است پزشک را با خبر کرد.
·  افزایش تنگی نفس و کوتاه شدن نفس ها
·  درد غیر قابل کنترل
·  ناتوانی در کنترل عوارض جانبی درمان (مثل تهوع، استفراغ، اسهال یا کاهش اشتها)
·  اضطراب یا استرس غیر قابل کنترل
·  افسردگی پیش رونده
 


 

آخرین مقالات و مطالب
🔶محققان با بررسی فواید احتمالی زردچوبه، به حقایق جالبی دست یافتند. مصرف تنها یک قاشق چای خوری زردچوبه در غذا می تواند باعث تغییر بزرگی بر روی ژن هایی که با بروز سرطان، آلرژی و حتی افسردگی شود. اما جالب تر از آن این است که مصرف قرص یا...
ادامه مطلب...
در مجمع سالانه انجمن مطالعات سرطان امریکا که در فیلادلفیا برگزار شد، شواهدی ارائه شد که نشان می داداستفاده بیش از اندازه از مکمل های غذایی به خصوص مکمل های بتاکاروتن ، فولیک اسید و ویتامین E می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. استفاده بیش از حد از...
ادامه مطلب...

محل تبلیغات
اینجا محل تبلیغات داخلی و یا خارجی شرکت می باشد.
 


دکتر غلامرضا احتجاب دانش آموختۀ رشتۀ رادیوتراپی انکولوژی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دارای دانشنامۀ تخصصی در این رشته می باشند.
ایشان از سال 1382 مشغول تحقیق و پژوهش در این رشته بوده و دارای مقالات تخصصی در زمینۀ نوروتوکسیسیته داروهای شیمی درمانی، اثر Her2 status در متاستاز های مغزی سرطان پستان و مقالات دیگر در زمینۀ داروی Herceptin و بیماری لنفوم می باشد. ایشان در حال حاضر در زمینۀ شیمی درمانی و پرتودرمانی سرطان های توپر همچون سرطان های پستان، دستگاه گوارش، پروستات و مثانه و ریه مشغول فعالیت هستند.

نشانی مطب: تهران - خیابان فاطمی غربی - بعد از چهار راه کارگر - نبش سیندخت شمالی - پلاک 13 - طبقه 3 - واحد 7
تلفن تماس: 8-66569587-021


Telegram Channel: @drehtejab

نشانی مرکز رادیوتراپی گاندی: خیابان گاندی جنوبی، روبروی آنتن سیمای پنج، نبش کوچه ترابنده، پلاک 130 ، طبقه 3 زیرزمین. بخش رادیوتراپی
تلفن: 88193795-021 ، 88207807-021
نمایش سایت در زبان های دیگر: العربية