وب سایت رسمی
دکتر غلامرضا احتجاب
دانش آموختۀ رشتۀ رادیوتراپی انکولوژی
 

آدرس مطب: تهران - خیابان فاطمی غربی - بعد از چهار راه کارگر - نبش سیندخت شمالی - پلاک 13 - طبقه 3 - واحد 7
ملاقات: روزهای شنبه، دوشنبه و چهار شنبه از ساعت 16 الی 20 با تعیین وقت قبلی
تلفن: 66569587-21-98+

 

عوامل خطرساز در ایجاد سرطان


سرطان متشکل از بیش از 100 نوع بیماری مختلف است، که هر کدام عوامل خطرساز خاص خود را دارد. احتمال سرطان با افزایش سن بیشتر می شود، نژاد و سابقۀ بیماری در هر فرد هم از عوامل خطرساز می باشند. سایر عوامل کاملاً به سبک زندگی هر فرد بستگی دارد، بعضی از عفونت ها، در معرض بعضی مواد قرار گرفتن و بعضی از عوامل محیطی هم می توانند با ایجاد سرطان مرتبط باشند. در زیر عوامل خطرساز هر سرطان به طور خلاصه بیان شده است.

حفرۀ دهانی و حلق

دهان : مصرف تنباکو و الکل عامل بیشتر سرطان های دهان می باشد. عامل خطرساز      دیگر رژیم غذایی عاری از میوه جات و سبزیجات است، عوامل احتمالی دیگر عدم      رعایت بهداشت دهان و دندان، زخم های دهانی، پرکردن نامناسب دندان ها،    استفاده از دهان شویه های حاوی الکل و آنمی ناشی از فقر آهن می باشند.

دستگاه گوارشی

کولورکتال : عوامل خطرساز سرطان های کولورکتال به عادات شخصی هر فرد یا سابقه    خانوادگی هر شخص در ابتلا به پولیپ های کولورکتال یا بیماری التهابی روده و  بعضی از بیماری های نادر ارثی، داشتن رژیمی سرشار از چربی / یا مصرف   ناکافی فیبر، میوه ها و سبزیجات بستگی دارد. عوامل خطرساز احتمالی دیگر،  فعالیت کم، مصرف الکل، چاقی و سیگار می باشد. با درمان های جایگزین  استروژن، مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (مانند آسپیرین، ایبوپروفن)  و مکمل های کلسیم و ویتامین D می توان احتمال ابتلا به آن را کاهش داد.

پانکراس : عوامل خطرساز سرطان پانکراس عبارتند از : مصرف سیگار و الکل، قهوه، دیابت،    التهاب مزمن پانکراس، سیروز کبدی، آلرژی، رژیم غذایی سرشار از گوشت یا کره   و چربی .

معده : فاکتورهای خطرساز عبارتند از: نیتریت های غذایی (در خیارشور، نمکی، و   غذاهایی دودی)، کم خونی های شدید، و مصرف کم میوه ها و سبزیجات. عوامل   احتمالی عبارتند از عفونت با هلیکوباکترپیلوری، قرار گرفتن در معرض پرتوهای   یونیزان، مصرف سیگار و عوامل ژنتیکی .  

کبد : عفونت مزمن با ویروس هپاتیت B یا C ، سیروز کبدی (آسیب مزمن کبدی،  معمولاً در نتیجۀ مصرف زیاد الکل) ، خوردن آفلاتوکسین (توکسینی که توسط یک  کپک شایع برروی غذاها تولید می شود)، و قرار گرفتن در معرض دی اکسید  توریم یا کلرید وینیل می تواند احتمال ابتلا به سرطان کبد را بالا ببرند. عوامل   احتمالی دیگر می توانند استفاده از استروئید ها، استعمال دخانیات و بعضی از   بیماری های ارثی متابولیکی (مانند هِموکروماتوزیز) باشند. 

مری : مهم ترین فاکتورهای خطرساز در سرطان مری، استعمال انواع مشتقات تنباکو   (سیگار برگ، سیگار، پیپ) و سایر دخانیات، مصرف زیاد الکل و مری برت می   باشند. عوامل احتمالی دیگر چاقی، رژیم غذایی نامناسب و فقیر از مواد مغذی،میزان کم بعضی از مواد مغذی خاص (کاروتن، اسید آسکوربیک، ریبوفلاوین،نیاسین، تیامین، روی، منیزیوم و سلنیوم)، و مصرف کم میوه و سبزیجات   می باشد.

کیسه صفرا : عامل خطرساز اصلی سنگ صفرا است، فاکتورهای مرتبط با ساخت سنگ صفرا،افزایش سن، جنس مؤنث، بارداری، نژادهای خاص، چاقی، مصرف داروهای حاوی استروژن و مصرف غذاهای پرچرب و پرکالری است.
 

سیستم تنفسی

ریه :
استعمال دخانیات عامل اصلی در ابتلای حدود 90% از مبتلایان به سرطان ریه می باشد. عامل دیگر قرار گرفتن در معرض دود سیگار است. دز بالای پرتوهای  یونیزان، قرار گرفتن در معرض رادون، گاز خردل، کلرمتیل اتر، آرسنیک معدنی،  کروم، نیکل، وینیل کلرید، آزبست یا فرآورده های جانبی تولید شده در اثر سوختن   سوخت های فسیلی هم خطر ابتلا را زیاد می کنند. عوامل خطرساز احتمالی   آلودگی هوا و مصرف مقدار ناکافی میوه و سبزیجات است. 

حنجره : بیشتر مبتلایان در اثر استعمال دخانیات به این مشکل دچار شده اند. عوامل  خطرساز دیگر مصرف الکل و قرار گرفتن در معرض آزبست یا گاز خردل می باشند.

پوست

ملانوما : عوامل خطرساز عبارتند از :  قرار گرفتن بیش از حد در نور فرابنفش(نور خورشید)،پوست روشن، سابقۀ سوختگی شدید پوست با آفتاب، سابقۀ خانوادگی ابتلا به ملانوما، خالهای متعدد یا خال های آتیپیک(غیرعادی)، زِرودرما پیگمنتوزوم (یک بیماری نادر ارثی –Xeroderma Pigmentosum)، سابقۀ شخصی ابتلا به ملانوما و کاهش ایمنی بدن در اثر پیوند عضو یا عفونت با HIV (ویروس ایدز). ملانوما بیشتر در افراد سفیدپوست به وجود می آید.
غیرملانوما : عوامل خطرساز عبارتند از :  قرار گرفتن بیش از حد در نور فرابنفش(نور خورشید)،پوست روشن، دزهای زیاد پرتوهای یونیزان، قرار گرفتن در معرض آرسنیک، هیدروکربن های چند حلقه ای (تارهای ذغال سنگ، قیر، کريوزوت، دوده، روغن های روان کننده و مخصوص برش)، بیماری های نادر ارثی مانند سندروم کارسینوم سلول های متعدد بازال،آلبینسم و زِرودرما پیگمنتوزوم (Xeroderma Pigmentosum  ). عوامل خطرساز احتمالی زخم های سوختگی، عفونت های مزمن و مواد تیره کننده در محصولات برنزه کننده و آرایشی می باشند.

پستان

پستان : در خانم ها عواملی مانند سابقۀ خانوادگی ابتلا به سرطان پستان (خصوصاً خواهر یا مادر)، سابقۀ شخصی ابتلا به سرطان پستان، تخمدان یا اندومتر، ژنهای مستعد کننده (BRCA-1 , BRCA-2)، بعضی از بیماری های خوش خیم پستان (هایپرپلازی آتیپیک)، آموزش عالی و وضعیت اجتماعی و اقتصادی بالا، یائسگی در سن بالا، قاعدگی در سن بالا، مصرف طولانی مدت داروهای استروژنی، چاقی بعد از یائسگی، هرگز باردار نشدن، دز های بالای پرتوهای یونیزان و مصرف زیاد الکل عوامل خطرزای سرطان پستان هستند. عوامل خطرساز احتمالی غذاهای چرب و فعالیت کم می باشند. در مردان عوامل خطرساز عبارتند از : افزایش سن، سابقۀ خانوادگی، میزان بالای استروژن در بدن به خاطر درمان یا جهش های ژنی. عوامل احتمالی هم ژنیکوماستی ( بزرگی پستان در مردان) و چاقی هستند.

اندام های تناسلی

پروستات : بعضی از انواع هایپرپلازی پروستات و سابقۀ خانوادگی خصوصاً ابتلای برادر یا پدر به سرطان پروستات از عوامل خطرساز هستند. عوامل احتمالی دیگر رژیم غذایی سرشار از چربی های حیوانی، چاقی، فاکتورهای هورمونی، یک عامل منتقل شده از راه جنسی، استعمال دخانیات، مصرف الکل و تحرک کم می باشند. مردان سیاهپوست بیشتر از مردان سفیدپوست به سرطان پروستات دچار می شوند.
اندومتر : استروژن زیاد ( مصرف داروهای استروژنی به مدت طولانی) و هرگز باردار نشدن، قاعدگی در سنین پایین، پریود نشدن، یائسگی در سنین بالا از عوامل اصلی هستند. همچنین، استفاده از تاموکسیفن، چاقی، دیابت، فشار خون بالا، بیماری های کیسه صفرا و سندروم اشتاین-لونتال هم از فاکتورهای شناخته شده است. عوامل احتمالی هم رژیم های غذایی پرچربی و سرطان کولون بدون پولیپ ارثی هستند.  
تخمدان : مواردی مانند سابقۀ شخصی ابتلا به سرطان پستان، سابقۀ خانوادگی ابتلا به سرطان پستان یا تخمدان، ژن های مستعد کننده (BRCA1 , BRCA 2 ) ، هرگز باردار نشدن و سرطان کولون بدون پولیپ ارثی می توانند در ابتلا به سرطان تخمدان نقش داشته باشند. یک عامل احتمالی هم مصرف غذاهای پرچرب است. با بستن لوله های فالوپ و هیسترکتومی ( خارج کردن رحم) می توان این خطر را کم کرد.
سرویکس : عوامل خطر ساز عبارتند از : عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، داشتن رابطۀ جنسی از سنین پایین، داشتن شریک های جنسی زیاد یا رابطه با شخصی که شریک های جنسی زیادی داشته است، زایمان های متعدد، مصرف قرص های پیشگیری از بارداری به مدت طولانی و سیگار کشیدن . عوامل احتمالی هم کمبود بعضی از ویتامین ها و فاکتورهای هورمونی است.

سیستم ادراری

مثانه : مهم ترین عامل خطر، سیگار کشیدن است،سایر عوامل عبارتند از قرار گرفتن در معرض بنزیدین و 2-نفتیلامین و شاغل بودن در صنایع رنگ، چرم یا لاستیک است. عوامل احتمالی می توانند مصرف بسیار زیاد قهوه، عفونت مثانه با شیستوزوما هِماتوبیوم (نوعی کرم پهن انگلی)، درمان با کلرنافازین یا سیکلوفسفامید (داروهای ضد سرطانی)، مصرف طولانی مدت داروهای مُسَکِن حاوی فناستین، عفونت لولۀ ادراری یا جریان کم ادرار، عوامل تغذیه ای، مصرف سایر دخانیات و فاکتورهای ژنتیکی می باشند.
کلیه : سیگار کشیدن مهم ترین عامل خطرساز است. سایر عوامل شامل چاقی، مصرف زیاد ضد درد ها (خصوصاً دسته ای که دارای فناستین هستند) و قرار گرقتن در معرض آرسنیک است. فاکتور احتمالی هم می تواند استفاده منظم از مُدِر ها و مصرف زیاد گوشت قرمز است.

لنفوم / لوکمی / مالتیپل میلوما

لنفوم غیر هوچکین : کاهش عملکرد ایمنی بدن در نتیجۀ پیوند عضو، عفونت با HIV یا ویروس اپشتین – بار عامل اصلی ابتلا به لنفوم غیرهوچکین است. عوامل احتمالی قرار گرفتن در معرض علف کش ها، آفت کش ها و حلال های آلی هستند.

لنفوم هوچکین : عفونت با ویروس اِپشتین- بار و منونوکلئوزیز عفونی از عوامل خطرناک در لنفوم هوچکین هستند. عوامل احتمالی هم سابقۀ خانوادگی ابتلا به لنفوم هوچکین خصوصاً در اعضای درجه یک خانواده و فاکتورهای ژنتیکی می باشند.

لوکمی :
عوامل خطر عبارتند از : سابقۀ خانوادگی، دز های بالای پرتوهای یونیزان، داروهای آلکیله کننده که برای درمان سرطان و سایر بیماری ها به کار می روند، سندروم داون یا سایر اختلالات ژنتیکی و قرار گرفتن در معرض بنزن. عوامل احتمالی هم قرار گرفتن در معرض میدان های الکترومغناطیسی، آفت کش ها، استعمال دخانیات و بسیاری از بیماری های نقص ایمنی می باشند.

مالتیپل میلوما : فاکتورهای خطرساز احتمالی، عفونت های مکرر، آلرژی های شدید، بیماری های نقص ایمنی، فاکتورهای ژنتیکی ، استعمال انواع دخانیات، کشاورزی و قرار گرفتن در معرض بنزن هستند.

سایر

مغز : از عوامل خطرساز در سرطان  های مغزی می توان به فاکتورهای ژنتیکی، بعضی از بیماری های نادر ژنتیکی مانند نوروفیبروماتوزیز، عضو درجه یک خانواده ای با یک کودک مبتلا به سرطان های مغزی بودن، دزهای بالای پرتوهای یونیزان قرار گرفتن در معرض بعضی از ترکیبات هیدروکربن دار، بیس-کلرومتیل اتر، کلرید وینیل و آکریلونیتریل اشاره کرد. عوامل احتمالی آن، قرار گرفتن در میدان های الکترومغناطیسی، در معرض حیوانات مزرعه و حیوانات خانگی قرار داشتن، ضربه های شدید به سر، صداهای بلند و ترکیبات اِن-نیتروسو در غذا، الکل و سیگار می باشند.

تیروئید : فاکتورهای خطرساز دز های بالای پرتوهای یونیزان و گواتر است.

 

 

آخرین مقالات و مطالب
🔶محققان با بررسی فواید احتمالی زردچوبه، به حقایق جالبی دست یافتند. مصرف تنها یک قاشق چای خوری زردچوبه در غذا می تواند باعث تغییر بزرگی بر روی ژن هایی که با بروز سرطان، آلرژی و حتی افسردگی شود. اما جالب تر از آن این است که مصرف قرص یا...
ادامه مطلب...
در مجمع سالانه انجمن مطالعات سرطان امریکا که در فیلادلفیا برگزار شد، شواهدی ارائه شد که نشان می داداستفاده بیش از اندازه از مکمل های غذایی به خصوص مکمل های بتاکاروتن ، فولیک اسید و ویتامین E می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. استفاده بیش از حد از...
ادامه مطلب...

محل تبلیغات
اینجا محل تبلیغات داخلی و یا خارجی شرکت می باشد.
 


دکتر غلامرضا احتجاب دانش آموختۀ رشتۀ رادیوتراپی انکولوژی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دارای دانشنامۀ تخصصی در این رشته می باشند.
ایشان از سال 1382 مشغول تحقیق و پژوهش در این رشته بوده و دارای مقالات تخصصی در زمینۀ نوروتوکسیسیته داروهای شیمی درمانی، اثر Her2 status در متاستاز های مغزی سرطان پستان و مقالات دیگر در زمینۀ داروی Herceptin و بیماری لنفوم می باشد. ایشان در حال حاضر در زمینۀ شیمی درمانی و پرتودرمانی سرطان های توپر همچون سرطان های پستان، دستگاه گوارش، پروستات و مثانه و ریه مشغول فعالیت هستند.

نشانی مطب: تهران - خیابان فاطمی غربی - بعد از چهار راه کارگر - نبش سیندخت شمالی - پلاک 13 - طبقه 3 - واحد 7
تلفن تماس: 8-66569587-021


Telegram Channel: @drehtejab

نشانی مرکز رادیوتراپی گاندی: خیابان گاندی جنوبی، روبروی آنتن سیمای پنج، نبش کوچه ترابنده، پلاک 130 ، طبقه 3 زیرزمین. بخش رادیوتراپی
تلفن: 88193795-021 ، 88207807-021
نمایش سایت در زبان های دیگر: العربية