وب سایت رسمی
دکتر غلامرضا احتجاب
دانش آموختۀ رشتۀ رادیوتراپی انکولوژی
 

آدرس مطب: تهران - خیابان فاطمی غربی - بعد از چهار راه کارگر - نبش سیندخت شمالی - پلاک 13 - طبقه 3 - واحد 7
ملاقات: روزهای شنبه، دوشنبه و چهار شنبه از ساعت 16 الی 20 با تعیین وقت قبلی
تلفن: 66569587-21-98+

 

درمان سرطان آندومتر


مقدمه:

سرطان آندومتر یکی از انواع سرطان رحم می باشد که لایه ی  پوشش داخلی آن را درگیر می کند. درمان سرطان آندومتر معمولا شامل جراحی و برداشتن رحم، دهانه ی رحم (سرویکس)، تخمدان ها و لوله های فالوپ می باشد. برای برخی از زنان پس از جراحی، شیمی درمانی یا پرتو درمانی نیز توصیه می شود.
این بخش درباره ی درمان شایع ترین نوع از سرطان آندومتر یعنی نوع آندومتروئید صحبت می کند.
 
حمایت بیمار طی درمان:

اکثر زنان مبتلا به سرطان آندومتر و خانواده های آنان  درباره ی وضعیت سلامتی کوتاه مدت و بلند مدت بیمار و ریسک عود سرطان، نگران می باشند. این نگرانی ممکن است تا سال ها پس از اتمام درمان نیز وجود داشته باشد.
این مسئله ی مهمی است که بین بیمار، خانواده ی او و کادر درمان رابطه ای باز و صادقانه وجود داشته باشد. اینکه یکی از اعضای خانواده و یا دوستان بیمار در روند درمان حضور داشته باشد و با پزشک بیمار صحبت کند، می تواند برای درمان فرد مفید باشد. این فرد می تواند گزینه های موجود برای درمان بیمار را درک کند، سوالات مهم را بپرسد، یادداشت های لازم را بردارد و حمایت های روانی مورد نیاز را برای بیمار انجام دهد.
حمایت ها و مراقبت های زیادی در حین درمان و پس از آن برای بیمار وجود دارد که شامل مشاوره ی خصوصی، گروه های حمایتی و گروه های بحث و گفت و گوی اینترنتی می باشد.

سرطان آندومتر با ریسک پایین:

سرطان آندومتر با ریسک پایین بدین معنی ست که سلول های سرطانی فقط در بخش سطحی لایه ی داخلی رحم وجود دارند. زنان مبتلا به سرطان آندومتر با ریسک پایین معمولا با انجام عمل جراحی و برداشتن رحم، دهانه ی رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ درمان می شوند. این نوع از جراحی هیسترکتومی نام دارد.
هیسترکتومی می تواند با ایجاد یک برش در قسمت تحتانی شکم  یا از طریق واژن به کمک لاپاروسکوپ انجام شود. لاپاروسکوپ وسیله ای باریک و دراز است که به سر آن یک چراغ و دوربین وصل شده است که جراح از طریق سوراخ کوچکی در شکم آن را به داخل بدن بیمار می فرستد. لاپاروسکوپ به جراح اجازه می دهد تا احشا شکم و لگن را بدون ایجاد برش بزرگ مشاهده کند.
در بیماران با ریسک کم ، درمان های اضافی مانند شیمی درمانی و پرتو درمانی پس از انجام هیسترکتومی نیاز نمی باشد.
  
سرطان آندومتر با ریسک متوسط:

سرطان آندومتر ریسک متوسط بدین معنی ست که در آن تومور در لایه ی داخلی رحم نفوذ کرده یا شواهدی مبنی بر درگیری سرویکس (دهانه ی رحم) دیده می شود.
زنان مبتلا به سرطان آندومتر با ریسک متوسط معمولا جراحی شده و رحم، دهانه ی رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ آنها خارج می شود. جراح در حین جراحی غدد لنفاوی اطراف رحم را بررسی می کند تا در صورت غیر طبیعی بودن، آنها را نیز خارج کند.
احتمال عود سرطان رحم در این مرحله در مقایسه با مرحله ی ریسک پایین سرطان رحم بیشتر می باشد. برای برخی از زنان پس از جراحی، پرتو درمانی توصیه می شود. این پرتو درمانی که پس از برداشت کامل تومور صورت می گیرد، پرتو درمانی کمکی یا  رادیوتراپی ادجونت  نامیده می شود.
نیاز به پرتو درمانی پس از عمل جراحی به فاکتورهای زیر بستگی دارد:
§  میزان تهاجمی بودن سرطان در زیر میکروسکوپ
§  عمق نفوذ تومور در آندومتریوم و درگیری سرویکس
§  سن بیمار
§  ترجیح بیمار و پزشک او
بیمار می تواند درباره ی فواید و ریسک های پرتو درمانی با پزشک خود صحبت کند.

پرتو درمانی کمکی:

به هر نوع درمانی که پس از جراحی انجام می شود درمان کمکی یا ادجونت  گفته می شود. هدف از درمان کمکی از بین بردن تمام سلول های سرطانی ست که ممکن است پس از جراحی هنوز در بدن بیمار باقی مانده باشد. گاهی پس از برداشتن کامل تومور با جراحی نیز ممکن است تعدادی از سلول های سرطانی در بدن باقی مانده باشد و احتمال عود سرطان را افزایش دهد.
مهم ترین فایده ی پرتو درمانی کمی برای سرطان آندومتر کاهش خطر عود سرطان در لگن یا واژن می باشد. برای انجام این پرتو درمانی دو روش وجود دارد: براکی تراپی از طریق واژن و پرتو درمانی خارجی

براکی تراپی از طریق واژن:

در براکی تراپی از طریق واژن، پرتو به وسیله ی دستگاهی که به طور موقت در بدن کاشته می شود، به بدن رسانده می شود. این دستگاه دوز بالایی از پرتو را به طور مستقیم به ناحیه ای که سلول های سرطانی در آنجا هستند می رساند و بافت های سالم اطراف دوز کمی دریافت می کنند.

دو نوع براکی تراپی واژینال وجود دارد:

براکی تراپی با آهنگ دوز بالا و پایین
§  در براکی تراپی با آهنگ دوز پایین با استفاده از دستگاهی و از طریق واژن طی 2 الی 3نوبت  پرتو به بدن بیمار رسانده می شود و در هرنوبت 24 ساعت از روز پرتو دهی بدون توقف ادامه دارد. در این مدت درمان، بیمار بستری می شود.
§  در براکی تراپی با آهنگ دوز بالا نیز پرتو به وسیله ی دستگاهی و از طریق واژن به بدن بیمار رسانده می شود اما این دستگاه فقط به مدت چند دقیقه در هر نوبت درمانی به بدن بیمار متصل است و درمان در 3 تا 5 جلسه انجام می شود. در این روش احتیاجی نیست که بیمار در بیمارستان بستری شود و می تواند فعالیت های روزمره خود را داشته باشد.
انتخاب بین پرتو درمانی خارجی و براکی تراپی واژینال به چندین عامل بستگی دارد اما برای اکثر زنان با ریسک متوسط سرطان آندومتر به نظر می رسد که براکی تراپی از طریق واژن از پرتو درمانی خارجی موثرتر باشد. به علاوه عوارض جانبی براکی تراپی برای دستگاه گوارشی کمتر می باشد.

عوارض جانبی رادیوتراپی:

عوارض جانبی کوتاه مدت پرتو درمانی می تواند شامل موارد زیر باشد:
§  احساس خستگی
§  تکرر ادرار
§  سوزش ادرار
§  اسهال و نیاز به دفع مکرر مدفوع
§  ریزش موقت موی ناحیه ی تناسلی
اکثر این عوارض پس از درمان برطرف می شوند.
عوارض جانبی بلند مدت می تواند شامل موارد زیر باشد:
§  نشت ادرار
§  درد یا خونریزی هنگام دفع مدفوع
§  تنگ یا فیبروزه شدن واژن (مهبل) که می تواند سبب درد در هنگام آمیزش جنسی شود.
در مورد فعالیت های جنسی و پیش گیری از درد در هنگام مقاربت، بیمار می تواند با پزشک  مشورت کند. پزشک ممکن است با استفاده از متسع کننده های واژن در حین و یا پس از درمان رادیوتراپی از این عاضه جلوگیری کند.
 
سرطان آندومتر با ریسک بالا:

در زنانی که به سرطان آندومتر با ریسک بالا مبتلا هستند تومور به دهانه ی رحم، واژن، تخمدان ها، لوله های فالوپ، مثانه، روده ها، غدد لنفاوی یا نواحی دور دست بدن مانند استخوان ها و کبد انتشار یافته است.
به علاوه  زنانی که به انواع دیگری از سرطان آندومتر غیر از نوع آندومتروئید دچار شده اند بیماری شان بدون توجه به پیشرفته بودن آن، سرطان با ریسک بالا تلقی می شود. سرطان های آندومتر با ریسک بالا معمولا تهاجم بیشتری داشته و به درمان های کمکی احتیاج دارند.
سرطان آندومتر به ریسک بالا معمولا با روش زیر درمان می شود:

§  جراحی برای خارج کردن حداکثری بافت سرطانی به همراه تمامی رحم، دهانه ی رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ انجام می شود.
§  بیشترین شانس جراح برای خارج کردن حداکثری بافت سرطانی در اولین عمل جراحی وجود دارد. جراحان انکولوژیست  سیستم تولید مثلی زنان تخصص های لازم برای انجام این جراحی را دارا می باشند.
§  درمان تکمیلی پس از جراحی اولیه می تواند شامل پرتو درمانی خارجی، شیمی درمانی و یا هر دو آنها باشد. انتخاب این درمان کمکی به محل واقع شدن تومور بستگی دارد:
ü  اگر تومور با ریسک بالا باشد ولی به خارج از رحم تهاجم نداده باشد، اغلب رادیوتراپی تنها،پس از جراحی توصیه می شود.
ü  اگر تومور با ریسک بالا باشد و به خارج از رحم نیز تهاجم داده باشد، شیمی درمانی پس از جراحی توصیه می شود. گاهی اوقات علاوه بر شیمی درمانی رادیوتراپی نیز توصیه می شود که در این صورت معمولا پس از اتمام شیمی درمانی آغاز می شود.
 
شیمی درمانی:

شیمی درمانی نوعی درمان دارویی ست که برای کند کردن یا توقف رشد سلول های سرطانی تجویز می شود. حتی پس از این که سرطان به طور کامل با جراحی خارج شود ممکن است برخی از سلول های سرطانی هنوز در بدن باقی بمانند و ریسک عود تومور را افزایش دهند. شیمی درمانی می تواند سلول های سرطانی باقی مانده را ریشه کن کرده و شانس بهبودی بیمار را افزایش دهد.
برای انجام این درمان معمولا از ترکیب 2 یا 3 دارو که رژیم شیمی درمانی نامیده می شود، استفاده می کنند. شیمی درمانی دوره ای ست و هر روز انجام نمی شود. یک دوره ی شیمی درمانی شامل زمان های مصرف دارو به علاوه ی زمان های استراحت بین آنها برای بهبودی از عوارض جانبی این داروها می باشد. برای درمان سرطان آندومتر شیمی درمانی تکمیلی معمولا به مدت 6 تا 8 دوره ی 21 روزه انجام می شود.

عوارض جانبی شیمی درمانی:

عوارض جانبی شیمی درمانی می توانند جدی باشند. برای کاهش احتمال عوارض جابنی شدید، برخی از پزشکان فقط از 1 یا 2 داروی شیمی درمانی استفاده می کنند.
شایع ترین عوارض جانبی درمان عبارتنداز:
§  احساس خستگی
§  ریزش موقت مو
§  حالت تهوع و استفراغ
§  اسهال
§  افت سلول های خونی
§  نشانه های یائسگی مانند گر گرفتگی، عرق شبانه و خشکی واژن
§  بی حسی انگشتان دست و پا (نوروپاتی)
همه ی این عوارض در یک بیمار دیده نمی شود.
 
گزینه های درمانی موجود برای زنانی که قصد دارند در آینده بچه دار شوند:

زنانی که سرطان آندومتر با ریسک پایین دارند و هنوز یائسه نشده اند (مرحله ی1، درجه ی بدخیمی1) گاهی اوقات می توانند عمل هیسترکتومی را تا پس از بچه دار شدن با تعویق بیاندازند.
فرد قبل از حامله شدن باید تحت هورمون درمانی با پروژستین واقع شود تا پیشرفت سرطان آندومتر او متوقف شود. بیمار برای به تاخیر انداختن جراحی باید با پزشک خود مشورت کند.
پس از بچه دار شدن بسیاری از متخصصین جراحی توصیه می کنند که فرد باید رحم، دهانه ی رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ را خارج کند. در غیر این صورت ریسک بالایی جهت عود سرطان وجود خواهد داشت.
زنانی که مرحله و درجه ی سرطان آندومتر آنها بالاتر از 1 باشد نباید جراحی خود را به تعویق بیاندازد زیرا ممکن است سرطان به خارج از رحم گسترش پیدا کند.

راه های جایگزین بچه دار شدن:

متاسفانه پس از خارج کردن رحم و تخمدان ها امکان حامله شدن فرد وجود نخواد داشت. اما با پیشرفت های زیادی که در درمان ناباروری صورت گرفته است متخصصان ممکن است روش هایی را برای بچه دار شدن بیمار پیشنهاد کنند.
یکی از این روش ها فریز کردن جنین می باشد که در آن فرد داروهای باروری مصرف می کند و تخمک های او جمع آوری می گردد سپس این تخمک ها را با اسپرم ترکیب می کنند تا جنین ایجاد شود. این جنین را فریز کرده و در آینده از آن استفاده می کنند. اگر فرد علاقمند به این روش درمانی باشد باید جراحی سرطان او برای چند هفته به تاخیر بیافتد به علاوه برای تکمیل این روند احتیاج به یک خانم دیگر است تا از رحم او برای حاملگی استفاده شود که این فرد می تواند دوست، خویشاوند یا رحم اجاره ای باشد.

پیگیری پس از درمان سرطان آندومتر:

متخصصان پس از اتمام درمان سرطان آندومتر پیگیری مداوم و منظم بیمار را توصیه می کنند. این پیگیری معمولا شامل آزمایش و تست پاپ اسمیر در هر 3 تا 6 ماه و برای مدت چند سال می باشد. در برخی موارد تست های دیگری مثل آزمایش خون و تصاویر اشعه ی  Xنیز ممکن است توصیه شود.
این پیگیری ها معمولا توسط انکولوژیست یا متخصص زنان انجام می شود. در صورتی که سرطان بیمار پس از 5 سال عود نکند ممکن است پیگیری بیمار توسط انکولوژیست متوقف شده و بیمار برای پیگیری های بعدی به پزشک خانوادگی خود مراجعه کند.
در صورتی که بیمار هر گونه علائمی از خون ریزی واژینال، درد در ناحیه ی شکم و لگن، سرفه های مداوم با کاهش وزن غیر طبیعی داشته باشد باید به پزشک خود اطلاع دهد. زیرا این علائم می توانند مبنی بر عود تومور باشند.

درمان عوارض یائسگی :

در صورتی که فرد هنوز وارد دوره ی یائسگی نشده باشد با جراحی و برداشتن تخمدان ها ممکن است علائم یائسگی را بروز دهد. این علائم می تواند شامل گر گرفتگی، عرق شبانه و خشکی واژن باشد. موثر ترین روش برای رفع این علائم استفاده از هورمون استروژن می باشد. اما استفاده از استروژن در زنانی که سرطان سیستم تولید مثلی دارند اغلب توصیه نمی شود زیرا این هورمون می تواند ریسک رشد یا عود تومور را افزایش دهد.
اکثر متخصصین بر این باورند که برای زنان با ریسک پایین سرطان آندومتر این هورمون قابل استفاده می باشد. فرد باید درباره ی مزایا و معایب استفاده از استروژن با پزشک خود مشورت کند. در افرادی که احتیاج به درمان تکمیلی مثل شیمی درمانی یا پرتو درمانی دارند، برخی از متخصصین توصیه می کنند که تا 6 الی 12 ماه پس از اتمام درمان مصرف استروژن را با تعویق بیاندازند.
درمان های غیر هورمونی دیگری نیز وجود دارند که می توانند به رفع علائم یائسگی ناشی از درمان سرطان کمک کنند.

مسائل و مشکلات جنسی پس از درمان :

اغلب پس از درمان سرطان آندومتر تغییراتی در واژن فرد ایجاد می شود. درمان می تواند موجب کوتاهی، تنگی و خشکی واژن شود. این تغییرات می تواند موجب تغییر احساس فرد در مورد رابطه ی جنسی شود مخصوصا در افرادی که در حین انجام عمل جنسی درد دارند، علاقه ی زیادی به سکس ندارند و یا مشکلات ارگاسمی دارند. بسیاری از این  مسائل قابل درمان هستند:
§  فرد می تواند درباره ی استفاده از گشاد کننده های واژن برای جلوگیری از تنگی آن با پزشک خود مشورت کند.
§  فرد می تواند در حین مقاربت از مرطوب کننده ها یا لوبریکنت برای درمان خشکی واژن استفاده کند.
§  زنان با ریسک پایین سرطان آندومتر ممکن است بتوانند از استروژن واژینال برای درمان خشکی واژن استفاده کنند که می تواند به صورت کرم، قرص یا حلقه ی واژینال باشد.
§  فیزیوتراپی لگن و مشاوره های روانشناسی یا جنسی می تواند برای فرد مفید باشد.
 

 

آخرین مقالات و مطالب
🔶محققان با بررسی فواید احتمالی زردچوبه، به حقایق جالبی دست یافتند. مصرف تنها یک قاشق چای خوری زردچوبه در غذا می تواند باعث تغییر بزرگی بر روی ژن هایی که با بروز سرطان، آلرژی و حتی افسردگی شود. اما جالب تر از آن این است که مصرف قرص یا...
ادامه مطلب...
در مجمع سالانه انجمن مطالعات سرطان امریکا که در فیلادلفیا برگزار شد، شواهدی ارائه شد که نشان می داداستفاده بیش از اندازه از مکمل های غذایی به خصوص مکمل های بتاکاروتن ، فولیک اسید و ویتامین E می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. استفاده بیش از حد از...
ادامه مطلب...

محل تبلیغات
اینجا محل تبلیغات داخلی و یا خارجی شرکت می باشد.
 


دکتر غلامرضا احتجاب دانش آموختۀ رشتۀ رادیوتراپی انکولوژی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دارای دانشنامۀ تخصصی در این رشته می باشند.
ایشان از سال 1382 مشغول تحقیق و پژوهش در این رشته بوده و دارای مقالات تخصصی در زمینۀ نوروتوکسیسیته داروهای شیمی درمانی، اثر Her2 status در متاستاز های مغزی سرطان پستان و مقالات دیگر در زمینۀ داروی Herceptin و بیماری لنفوم می باشد. ایشان در حال حاضر در زمینۀ شیمی درمانی و پرتودرمانی سرطان های توپر همچون سرطان های پستان، دستگاه گوارش، پروستات و مثانه و ریه مشغول فعالیت هستند.

نشانی مطب: تهران - خیابان فاطمی غربی - بعد از چهار راه کارگر - نبش سیندخت شمالی - پلاک 13 - طبقه 3 - واحد 7
تلفن تماس: 8-66569587-021


Telegram Channel: @drehtejab

نشانی مرکز رادیوتراپی گاندی: خیابان گاندی جنوبی، روبروی آنتن سیمای پنج، نبش کوچه ترابنده، پلاک 130 ، طبقه 3 زیرزمین. بخش رادیوتراپی
تلفن: 88193795-021 ، 88207807-021
نمایش سایت در زبان های دیگر: العربية