انواع داروهای هدفمند

بعضی از داروها، آنزیم های خاص و گیرنده های فاکتور رشدی که در تکثیر سلولی نقش دارند را بلاک (مسدود) می کنند. گاهی به این داروها "مهارکننده های انتقال سیگنال" گفته می شود.

· ایماتینیب مزیلیت (Imatinib mesylate/Gleevec®) : برای تومورهای استرومال سیستم گوارشی (سرطانی نادر در دستگاه گوارشی)، بعضی ازانواع لوکمی (سرطان خون)، درماتوفیبروسارکومای پروتوبرانس، اختلالات میلودیسپلاستیک/میلوپرولیفراتیو و ماستوسیتوزیز سیستمیک. این دارو، تعدادزیادی از پروتئین ها به نام آنزیم های تیروزین کیناز که در انتقال پیام هانقش دارند را هدف قرار می دهد. این آنزیم ها در بعضی از سرطان ها بیش ازحد فعال هستند و باعث رشد غیر قابل کنترل سلول ها می شوند. این دارو به صورت ریز مولکول است، یعنی می توانند از غشا عبور کنند و به اهدافی که درون سلول قرار دارند برسند.

· داساتینیب (Dasatinib/Sprycel®) : برای CML یا لوکمی لنفوبلاستیک حاد. دارو مهارکنندۀ بسیاری از آنزیم های تیروزین کیناز است که به صورت ریزمولکول است.

· نیلوتینیب (Nilotinib, Tasigna®) : برای CML. این دارو به صورت ریز مولکول و مهارکنندۀ تیروزین کیناز است.

· تراستوزوماب (Trastuzumab/Herceptin®): برای بعضی از انواع سرطان پستان وبعضی از آدنوکارسینوماهای معده و آدنوکارسینوماهای محل اتصال مری به معده(GE Junction). دارو به صورت آنتی بادی تک کلنی (منوکلنال) است که به فاکتورهای گیرندۀ رشد اپی درم انسانی (HER-2) متصل می شود. در بعضی انواع سرطان پستان و گروهی از سرطان های دیگر، HER-2، گیرنده ای با فعالیت تیروزین کیناز سطح بالایی در خون دارد. مکانیسم فعالیت تراستوزوماب به خوبی مشخص نیست ولی به نظر می رسد که از فرستادن پیام های رشد و تکثیرسلولی توسط HER-2 ممانعت می کند. هم چنین گمان می شود که تراستوزوماب،سیستم ایمنی را تحریک کند تا به سلول هایی که میزان HER-2 را بالا می برند، حمله کند.

· پِرتوزوماب (Pertuzumab/Perjeta™) :میتوان از آن به همراه تراستوزوماب و دوسِتاکسل (Docetaxel) برای سرطان های پستانِ متاستاتیکی که HER-2 تولید می کنند و/یا با شیمی درمانی یا درمان مستقیم بهبود نیافته اند، استفاده کرد. پرتوزوماب یک آنتی بادی منوکلنال است که به HER-2 متصل می شود. دارو از فرستادن محرک رشد توسط HER-2 جلوگیری می کند و سیستم ایمنی را برای تهاجم به سلول هایی که HER-2 تولیدمی کنند، تحریک می کند.

· لاپاتینیب (Lapatinib/Tykerb®) : برای بعضی از انواع سرطان های پیشرفته یامتاستاتیک پستان. این داروی ریز مولکول، فعالیت آنزیم های تیروزین کیناززیادی از جمله HER-2 را مهار می کند. لاپاتینیب مانع انتقال پیام های HER-2 برای فعال سازی رشد سلول می شود.

· جفتینیب (Geftinib/Iressa ®) :برای نوع پیشرفتۀ سرطان سلول های غیر کوچک ریه (Non Small Cell LungCancer/NSCLC) ، این داروهای ریز مولکول برای بیمارانی استفاده می شود که قبلاً نتیجۀ مثبتی از آن گرفته اند. این ریز مولکول ها فعالیت تیروزین کیناز EGFR را مهار می کنند.

· اِرلوتینیب (Erlotinib/Tarceva ®) : برای سرطان سلول های غیر کوچک ریه وسرطان های متاستاتیک یا غیر قابل جراحی پانکراس. این ریز مولکول ها فعالیت تیروزین کیناز EGFR را مهار می کنند.

· ستوگزیماب (Cetuximab/Erbitux ®) :آنتی بادی منوکلنالی که برای سرطان سلول های سنگفرشی سر و گردن (Squamous cellcarcinoma of the head and neck) یا سرطان کولورکتال استفاده می شود. این دارو به قسمت خارجی EGFR متصل می شود و از فعال شدن گیرنده در مقابل سیگنال های رشد جلوگیری می کند، که از انتقال پیام و سیگنال جلوگیری می شود و در نتیجه باعث می شودتا سلول های سرطانی رشد و تکثیر بیشتری نداشته باشند.

· پنیتوموماب (Panitumumab/Vestibix®) : برای سرطان های متاستاتیک کولون.این آنتی بادی منوکلنال به EGFR متصل می شود و از انتقال سیگنال ها و پیام های رشد جلوگیری می کند.

· تسمیرولایموس (Tesmirolimus/Torisel®) :برای سرطان کلیه (Renal Cell Carcinoma/RCC). این داروهای ریز مولکول،مهار کننده های خاصی از گروه سِرین/تیروزین کیناز (به نام mTOR ها) هستند.mTOR ها در سلول های تومورال فعال هستند و رشد و تکثیر سلول های آنها راتحریک می کنند.

· اورولیموس(® everolimus/afimtor): برای درمان بیمارانی با سرطان کلیه پیشرفته که بیماریشان بعد از انجام سایر درمان ها باز هم پیشرفت کرده است،بیمارانی با آستروسالتیمومای ساب اپاندیمال سلول های غول آسا که در بروز اسکلروسیز نقش دارند و نمی توانند تحت جراحی قرار بگیرند، بیمارانی با سرطان پستان پیشرفته، یا بیمارانی با تومورهای نورواندوکرین پانکراس که نمی توان با جراحی آن را برداشت یا پیشرفته اند یا متاستاز داده است. این داروهای ریزمولکول به پروتئینی به نام ایمیونوفیلین اف کی (Immunophilin Fk) متصل می شود و ترکیبی ایجاد می کنند که mTor کیناز ها را مهار می کند.

· واندناتیب(® vandenatib/caprelsa):برای درمان بیمارانی که دچار سرطان مدولاری تیروئید متاستاتیک هستند ه قابل جراحی نباشند، این داروهای ریز مولکول به تعدادی آنزیم های تیروزین کیناز ازجمله EGFR،VEGF، RET متصل می شود و از انتقال پیام رشد آن جلوگیری می کنند.

· ومورافنیب (® vemurafenib/zelboraf): برای درمان بیمارانی با ملانومایمتاستاتیک غیر قابل جراحی، این داروی ریز مولکول مانع فعالیت آنزیم تیروینکنیاز BRAF تغییر یافته می شود.

· کریزوتینیب(® crizotinib/salkori): برایدرمان بعضی بیماران با سرطان سلول های غیرکوچک ریه( متاستاتیک یاپیشرفته). این داروی ریز مولکول اتصال تیروزین کنیاز به پروتئینی EML4-ALK را مهار می کند و در نتیجه باعث کاهش رشد،انتقال و تهاجم سلول هایتومورال می شود.

بعضی دیگر از داروهای هدفمند عملکرد پروتئین هایی که بیان ژن و سایر عملکردهای سلول را تنظیم می کنند را تحت کنترل درمی آورد.

· وورینوستات(® vorinostat/zolinza): برای درمان لنفوم T-cell جلدی ( CTCL)که مقاوم هستند یا پیشرفت کرده اند یا هنگام و بعد از سایر درمان ها عودکرده اند. این داروهای ریزمولکول فعالیت گروهی از آنزیم ها به نام هیستوندی استیلاز (HDAC) را مهار می کنند. HDAC ها گروه های شیمیایی کوچکی بهنام گروه استیل را از پروتئین های مختلفی از جمله پروتئینی که بیان ژن راکنترل می کند جدا می کند. مهارکننده های HDAC می توانند تمایز، توقف چرخهسلولی و مرگ سلولی را افزایش دهد.

· رومیدپسین(® romidepsin/istodax): برایCTCL در افرادی که حداقل یک بار درمان سیستمیک داشته اند. این داروی ریزمولکول گروهی از HDAC ها را مهار می کندو مرگ سلولی را افزایش می دهد.

· بکساروتن(® bexaroten/targretin) : برای CTCL. این داروبه طبقه ای که موادبه نام رتینوئید تعلق دارد که از نظر شیمیایی مربوط به ویتامین A هستند.بکساروتن به صورت انتخابی به گیرندههای رتینوئیدx- متصل می شود و وقتیفعال می شود این پروتئین های هسته ای همراه با گیرنده های رتینوئید اسیدفعالیت می کند تا بیان ژن را که رشد، تمایز، بقا و مرگ سلولی را شامل میشود، تحت کنترل خود درآورد.

بعضی از داروهای هدفمند سلول های سرطانی را را وادار به آپوپتوز (خودکشی سلولی) می کنند.

· بورتزومیب (Bortezomib/Velcade®): برای مالتیپل میلوما و لنفوم سلول های منتل. بورتزومیب می تواند با دخالت درفعالیت ساختار بزرگی از سلول به نام پروتئازوم، که پروتئین های زیادی راتحت کنترل دارد، باعث مرگ سلول سرطانی شود. داروهایی که این فرآیند رامتوقف می کنند، مهار کننده های پروتئازوم نامیده می شوند. مهار کننده های پروتئازوم کمی هم سلول های سالم را تحت تأثیر قرار می دهند.

· کارفیلزومیب (Carlfilzomib/Kyprolis™) : برای درمان مالتیپل میلومایی که حتی بعد از استفاده از بورتزومیب پیشرفت کرده است. کارفیلزومیب یک مهارکنندۀ پروتئازوم است.

· پرالاترکسات (Pralatrexate/Folotyn®) : برای لنفوم سلول های تی محیطی (Peripheral T-Cell lymphoma) . پرالاترکسات یک آنتی فولات است، که نوعی مولکول است که در سنتز DNA دخالت می کند. سایر آنتی فولات ها مانند متوترکسات (Methotrexate) به عنوان یک داروی هدفمند استفاده نمی شوند چون در سنتز DNA تمام سلول های درحال تقسیم دخالت دارد. پرالاترکسات در سلول هایی که RFC-1، پروتئینی که بیش از حد در بعضی سلولهای سرطانی ترشح می شود، تجمع پیدا می کند.

بعضی از داروهای هدفمند مانع ایجاد و گسترش عروق خونی به تومور (آنژیوژنزAngiogenesis/ ) می شوند. تومور ها برای رشد و افزایش اندازه باید به میزان کافی خون، اکسیژن و مواد غذایی دریافت کنند. داروهایی که آنژیوژنزرا متوقف می کنند می توانند مانع رشد تومور شوند.

· بواسیزوماب (Bevasizumab/Avastin ®): آنتی بادی تک کلنی برای گلیوبلاستوما استفاده می شود. دارو هم چنین می تواند در درمان بیمارانی با سرطان ریه سلول های غیر کوچک (NSCLC) ، سرطان متاستاتیک کولورکتال و سرطان متاستاتیک کلیه مؤثر باشد.
بواسیزوماب به VEGF متصل می شود و از واکنش آن با گیرنده های روی سلول های اندوتلیال ممانعت می کند، قسمتی که در ساخت و تولید عروقی خونی جدید تومورال بسیارمهم است.

· زیو-آفلیبِرسِپت (Ziv- aflibercept/Zaltrap®) : پروتئینی که در درمان بیماران مبتلا به سرطان متاستاتیک کولورکتال استفاده می شود. زیو-آفلیبِرسِپت شامل دو قسمت مختلف از گیرنده های VEGF است که به قسمتی از یک پروتئین ایمنی متصل می شود. زیو-آفلیبِرسِپت با اتصال به VEGF ازواکنش آن با سلول های اندوتلیال جلوگیری می کند، این دارو با اختلال درتولید و گسترش عروق خونی جدید مانع گسترش سرطان می شود.

· سورافِنیب (Sorafenib/Nexavar®): ریز مولکولی که مهار کنندۀ تیروزین کیناز است و در سرطان های پیشرفتۀ کلیه (Renal cell carcinoma &Hepatocellular carcinoma) از آن استفاده می شود. یکی از کینازهایی که سورافنیب مهار می کند در انتقال پیام های VEGF نقش دارد، در نتیجۀ آن ایجادیک رگ خونی جدید متوقف می شود. هم چنین سورافنیب از فعالیت آنزیمی که در رشد و تقسیم سلول نقش دارد ممانعت می کند.

· سانیتینیب (Sunitinib/Sutent®) : مهارکننده های تیروزین کینازِ ریز مولکول دیگری که برای بعضی از بیماران مبتلا به سرطان متاستاتیک کلیه (از نوع Renal cell carcinoma)، تومورهای استرومال دستگاه گوارشی که به ایماتینیب جواب نداده است و تومورهای نورواندوکرین پانکراس که غیر قابل جراحی یا پیشرفته یا متاستاتیک هستند.

· پازوپانیب (Pazopanib/Votrient®) : برای سرطان پیشرفتۀ کلیه (از نوع RCC)و سارکوم پیشرفتۀ بافت نرم. پازوپانیب دارویی ریز مولکول و مهار کنندۀتیروزین کینازهای متعددی از جمکه گیرندۀ VEGF، c-KIT و گیرندۀ فاکتورهای رشد می باشد.

· رگورافنیب (Regorafenib/Stivarga®) : برای بعضی از سرطان های متاستاتیک کولورکتال. رکورافنیب دارویی ریز مولکول است که مهار کنندۀ تیروزین کیناز های دخیل در آنژیوژنز و رشد سلول های تومورال از جمله گیرنده های VEGF، گیرندۀ آنژیوپویتین-1 (Angiopoietin-1receptor/TIE2) و PDFGR, RET, c-KIT, RAF می باشد.

گروهی از داروهای هدفمند به سیستم ایمنی کمک می کنند تا سلول های تومورال را نابود کنند.

· ریتوکسیماب (Rituximab/Rituxan®) : آنتی بادی منوکلنالی برای بعضی ازانواع لنفوم های غیر هوچکین سلول های B و در صورت ترکیب با داروهایی دیگربرای لوکمی لنفوسایتیک مزمن (CLL) استفاده می شود. دارو، مولکولی به نام CD20 را که در سلول های B یافت می شود را می شناسد. وقتی ریتوگزیماب به این سلول ها متصل می شود، پاسخی ایمنی را فعال می کند که منجر به تخریب آنها می شود. هم چنین ریتوگزیماب می تواند سلول های B را وادار به آپوپتوز(خودکشی سلولی) کند.

· آلِمتوزوماب (Alemtuzumab/Campath®) : برای لوکمی لنفوسایتیک مزمن (CLL) از نوع سلول B. یک آنتی بادی منوکلنال که مستقیماً بر ضد CD52 – پروتئینی که در سطح سلول های سالم و بدخیم Tو B وبعضی دیگر از سلول های سیستم ایمنی قرار دارد – فعالیت می کند. اتصال آلمتوزوماب به CD52 پاسخی ایمنی را فعال می کند که باعث نابودسازی سلول ها می شود.

· اوفاتوموماب (Ofatumumab/Arzerra®) : برای درمان CLL ای که به فلودارابین و آلمتوزوماب پاسخ نداده است. این آنتی بادی منوکلنال بر ضد آنتی ژن های سطحی CD20 سلول های B فعالیت می کنند.

· ایپیلیموماب (Ipilimumab/Yervoy™): برای ملانومای متاستاتیک یا غیرقابل جراحی. این آنتی بادی منوکلنال بر ضد آنتی ژن-4 همراه با لنفوسیت T سایتوتوکسیک (CTLA-4) ، که در سطح سلول های فعالT بیان می شوند، فعالیت می کند.

گروه دیگری از داروهای هدفمند شامل آنتی بادی های منوکلنال است که مولکول های سمی را فقط به سلول های سرطانی می رسانند.

· توسیتوموماب و توسیتوموماب131I (Tositumumab & 131I-Tositumumab):برای درمان لنفوم غیر هوچکین سلول های B. دارو، ترکیبی از آنتی بادی های منوکلنالی هست که CD20 را شناسایی می کنند. بعضی از آنتی بادی های این ترکیب به مادۀ رادیواکتیوی به نام ید-131 متصل هستند. توستیموماب- 131I انرژی رادیواکتیو را منحصراً به سلول های B بیان کنندۀ CD20 انتقال می دهد، در نتیجه آسیب های جانبی سلول های سالم کاهش می یابد. به علاوه اتصال توسیتوموماب به سلول های B بیان کنندۀ CD20 باعث تحریک سیستم ایمنی برای تخریب این سلول ها می شود.

· ایبریتوموماب تیوکستان (Ibritumumab tiuxetan / Zevalin®):برای بعضی از لنفوم های غیرهوچکین سلول های B. دارو یک آنتی بادی منوکلنال است. نوع نشان دار شدۀ زِوالین دز زیادی رادیواکتیویته را به سلول های بیان کنندۀ CD20 منتقل می کند.

· دِنیلوکین دیفتیتوکس (Denileukin diftitox/Ontak®): برای CTCL (لنفومT-cell جلدی). دِنیلوکین دیفتیتوکس دارای اینترلوکین-2 (IL-2) ، پروتئینی که با توکسین دیفتری ادغام می شود، است. دارو به سطح گیرنده های IL-2 - که دربعضی از سلول های ایمنی و سرطانی یافت می شود، متصل می شود و خاصیت سایتوتوکسیک توکسین دیفتری را به این سلول ها منتقل می کند.

· برِنتوکسیماب وِدوتین (Brentixumab vedotin/Adcetris™):برای درمان لنفوم سیستمیک آناپلاستیک سلول های بزرگ و لنفوم هوچکینی که به شیمی درمانی اولیه جواب نداده اند. این دارو شامل آنتی بادی های منوکلنال است که بر ضد مولکول هایی به نام CD30، که در بعضی سلول های لنفوم می شود،عمل می کنند.

واکسن های سرطان و ژن تراپی هم چون در رشد بعضی سلول های سرطانی اختلال ایجاد می کنند تا حدی جزء داروهای هدفمند حساب می شوند.

صفحات مرتبط

⏺ درمان ها و داروهای هدفمند سرطان (پرسش های رایج)
⏺ درمان هدفمند (تارگتِد تراپی)

آخرین مقالات و مطالب

فواید زردچوبه

🔶محققان با بررسی فواید احتمالی زردچوبه، به حقایق جالبی دست یافتند. مصرف تنها یک قاشق چای خوری زردچوبه در غذا می تواند باعث تغییر بزرگی بر روی ژن هایی که با بروز سرطان، آلرژی و حتی افسردگی شود. اما جالب تر از آن این است که مصرف قرص یا...
ادامه مطلب...

استفاده بیش از اندازه از مکمل ها می تواند شانس ابتلا به سرطان را افزایش دهد

در مجمع سالانه انجمن مطالعات سرطان امریکا که در فیلادلفیا برگزار شد، شواهدی ارائه شد که نشان می داداستفاده بیش از اندازه از مکمل های غذایی به خصوص مکمل های بتاکاروتن ، فولیک اسید و ویتامین E می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. استفاده بیش از حد از...
ادامه مطلب...

محل تبلیغات

اینجا محل تبلیغات داخلی و یا خارجی شرکت می باشد.