تغذیه بیماران مبتلا به سرطان 1

تغذیه بیماران سرطانی: راهنمایی برای بیماران و خانواده ها

تغذیه بخش مهمی از درمان سرطان به شمارمی آید تغذیه صحیح و انتخاب درست غذاها، قبل از درمان ، در طول درمان و پس از آن می تواند به داشتن احساس بهتر و قدرت بدنی بیشتر در بیماران کمک کند. مطالعه متن حاضر به شما کمک خواهد کرد تا بر اثرات جانبی درمان که ممکن است بر تغذیه تأثیر نامناسب داشته باشد، غلبه کنید. افراد تحت درمان تمامی عوارض ذکر شده در نوشته حاضر را تجربه نخواهند کرد اما مطالعه آن کمک خواهد کرد تا درصورت بروز چنین مشکلاتی آمادگی کافی را داشته باشید. البته توصیه های ذکر شده در این متن جایگزین دستورات پزشک معالج شما نمی باشد و در صورت بروز هر گونه مشکل حتما از پزشک معالج خود راهنمایی بخواهید و با متخصص تغذیه بیماران سرطانی مشاوره لازم را انجام دهید.

منافع تغذیه خوب

تغذیه مناسب به خصوص در افراد مبتلا به سرطان از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا هم خود بیماری و هم درمان های آن می توانند در وضعیت تغذیه ای بیمار مشکلاتی به وجود آورد. همچنین می تواند در تحمل غذاهای خاص و استفاده ا زمواد مغذی ویژه تغییراتی ایجاد کنند. افراد متخلف نیازهای تغذیه ای متفاوتی دارند و مشاوره با پزشک معالج و متخصص تغذیه کمک خواهد کرد تا این نیازها شناخته شده و اقدامات لازم برای رفع آن ها صورت گیرد. تغذیه مناسب به شما کمک خواهد کرد تا:

· احساس بهتری داشته باشید
· انرژی و نیروی بدنی خود را حفظ کنید
· وزن و ذخائر مواد مغذی بدن خود را حفظ کنید
· عوارض جانبی درمان را بهتر تحمل کنید
· خطر عفونت را کاهش دهید
· سلامت خود را زودتر باز بیابید.

مواد مغذی

پروتئین ها

ما برای رشد، بازسازی بافت های بدن و حفظ سلامت سیستم ایمنی خود نیازمند پروتئین هستیم. زمانی که بدن شما پروتئین کافی به دست نیاورد ممکن است از عضلات بدن شما به عنوان سوخت استفاده کند که این امر باعث به تأخیر افتادن بهبود بیماری و کم شدن مقاومت بدن در برابر عفونت می شود. افراد مبتلا به سرطان نسبت به افراد سالم به پروتئین بیشتری نیاز دارند پس از جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی بایستی پروتئین بیشتری جهت ترمیم بافت های آسیب دیده و مقابله با عفونت صرف شود.
منابع خوب پروتئین شامل ماهی، ماکیان ، گوشت قرمز کم چرب، تخم مرغ، لبنیات کم چرب، آجیل و حبوبات و سویا می شود.

چربی ها

چربی ها نقش مهمی در تغذیه دارند، چربیها و روغن ها از اسید های چرب تشکیل شده اند که منبع مهم انرژی برای بدن به شمار می روند. بدن چربی های موجود در رژیم غذایی را می شکند و از آن برای ذخیره انرژی، عایق بندی بافت های بدن وانتقال بعضی از ویتامین ها در خون استفاده می کند.
شاید شما هم شنیده باشید که برخی از انواع چربی ها بهتر از انواع دیگر هستند. زمانی که سلامت قلب ومیزان کلسترول خونی مطرح باشد، استفاده از اسیدهای چرب تک غیر اشباع و اسیدهای چرب چند غیر اشباع مفید تر از اسیدهای چرب اشباع و ترانس است.
- اسیدهای تک غیر اشباع: عمدتا در روغن های نباتی نظیر زیتون، کلزا و روغن بادام زمینی یافت می شود.
- اسیدهای چند غیر اشباع: در مواردی نظیر روغن های نباتی حاصل از گلرنگ، آفتابگردان، ذرت و دانه های کتان یافت می شوند. همچنین روغن موجود در محصولات دریایی نیز عمدتا از این نوع است.
- اسیدهای چرب اشباع: در منابع حیوانی نظیر گوشت، ماکیان، شیر، پنیر و کره یافت می شود. برخی روغن های گیاهی نظیر روغن نارگیل و روغن هسته خرما نیز اشباع هستند. اسیدهای چرب اشباع می توانند کلسترول خون وخطر ابتلا به بیمارهای قبلی و عروقی را افزایش دهند. از اینرو کمتر از 10% از انرژی روزانه شما بایستی از اسیدهای چرب اشباع تأمین شود.
- اسیدهای چرب ترانس: این نوع اسیدهای چرب در نتیجه استفاده از روغن های نباتی مارگارین یا روغن شیرینی پزی وارد بدن می شوند. این چربیها در محصولات نانوایی، تنقلات و روغن های جامد و نیمه جامد نیز وجود دارند.
اسیدهای چرب ترانس، همچنین در برخی محصولات حیوانی طبیعی نظیر شیر نیز یافت می شود. اسیدهای چرب ترانس باعث افزایش کلسترول بد و کاهش کلسترول خوب می شوند. تا حد امکان بایستی تلاش بر این باشد که این نوع چربی ها از رژیم غذایی حذف شوند.

کربوهیدرات ها

کربوهیدرات ها منبع اصلی انرژی در بدن هستند آنها سوخت مورد نیاز بدن جهت فعالیت فیزیکی و عملکرد مناسب اندام ها را فراهم می سازند. منابع غنی از کربوهیدرات نظیر میوه ها، سبزیجات و غلات کامل، ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر مورد نیاز بدن را نیز فراهم می سازند.
غلات کامل را از منابعی نظیر دانه غلات، آرد، نان ها و بیسکویت ها می توان به دست آورد. برخی غلات کامل نظیر برنج قهوه ای ، جو و سویا یا بلغور می تواند به عنوان بخشی از وعده های غذایی اصلی یا به صورت غذاهای کمکی استفاده شوند.
در هنگام خرید مصولات نانوایی و غلات بایستی توجه نمود تا اقلامی را انتخاب کرد که روی آن ها عباراتی چون تهیه شده از غلات کامل یا تهیه شده از آرد سبوس دار وجود داشته باشد.
فیبرها بخشی از غذاهای گیاهی هستند که توسط دستگاه گوارش انسان قابلبت هضم شدن را ندارند. دو نوع فیبردر رژیم غذایی وجود دارد. فیبر غیر محلول که به دفع سریع تر ضایعات مواد غذایی از روده کمک می کند و فیبر محلول که آب جذب می کند و باعث نرم تر شدن مدفوع می شود.
منابع مهم کربوهیدرات ها شامل انواع نان ها، سیب زمینی، برنج، ماکارونی و رشته ها ، غلات صبحانه، ذرت، نخود فرنگی و لوبیا ها می شود. شیرینی ها و همچنین دسرها، آبنبات ها و نوشیدنی های شیرین ) می توانند کربوهیدرات فراهم آورند. اما مقادیر بسیار محدودی ویتامین، ماده معدنی یا سایر مواد مغذی را تأمین می کنند.

آب

آب و سایر مایعات نقش حیاتی در سلامت دارند. تمام سلول های بدن برای عملکرد شان نیازمند آب می باشند. اگر فردی مایعات کافی دریافت نکند یا از راه هایی چون استفراغ و اسهال مایعات را از دست بدهد، بدن او دچار دهیدراتاسیون می شود (مقادیر کافی و مورد نیاز از مایعات را نخواهد داشت).
در چنین حالتی تعادل آب و الکتوولیت های بدن که برای کارکرد طبیعی اندام های مختلف ضروری است، به صورت خطرناکی به هم می ریزد. یک فرد قسمتی از آب مورد نیاز خود را از طریق غذاها تأمین می کند اما بایستی علاوه بر آن حدود 8 لیوان در طول روز مایعات مصرف کند تا مطمئن شود که بدنش دجار دهیدراتاسیون، نخواهد شد. در صورتی که فرد دچار استفراغ یا اسهال باشد مقدار مورد نیاز آب هم افزایش خواهد یافت بایستی بخاطر داشته باشیم که همه مایعات (نظیر سوپ ها ، شیر حتی بستنی و ژلاتین) می توانند به تأمین آب مورد نیاز بدن کمک کنند.

ویتامین ها و مواد معدنی

بدن ما برای عملکرد مناسب خود به مقادیر اندکی از ویتامین ها و مواد معدنی نیاز دارد. اکثر این ویتامین ها ومواد معدنی به طور طبیعی در غذاها یافت می شوند. البته ویتامین ها و مواد معدنی به صورت شربت و قرص نیز به فروش می رسند. آن ها به استفاده بهتر بدن از انرژی کمک می کنند.
زمانی که فرد از یک رژیم غذایی متعادل با کالری و پروتئین کافی استفاده می کند، قسمت عمده ای از ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز، خود را تأمین می کند. اما داشتن رژیم غذایی متعادل در هنگام درمان سرطان بخصوص اگر روش های درمانی، عوارض جانبی بلند مدتی داشته باشند، دشوار است. در چنین شرایطی ممکن است پزشک معالج یا متخصص تغذیه اقدام به تجویز مکمل های روزانه مولتی ویتامین - مینرال کنند.
اگر به فکر استفاده از مکمل های ویتامین هستید حتما قبل از مصرف آن با پزشک معالج خود مشورت کنید. برخی افراد مبتلا به سرطان برای ارتقای سیستم ایمنی خود یا حتی از بین بردن سلول های سرطان اقدام به مصرف مقادیر بالایی از مکمل ها می نمایند. اما برخی از این مواد می توانند مضر باشند. خصوصا زمانی که در دوزهای بالا استفاده شوند. در واقع دوزهای بالای برخی از ویتامین ها یا مواد معدنی ممکن است باعث تأثیر کمتر شیمی درمانی یا پرتو درمانی برروی سلول های سرطانی شوند.
اگر پزشک معالج شما اجازه استفاده از مکمل های مولتی ویتامین مینرال را داد، از مکمل هایی استفاده نمائید که بیش از 100% DV ویتامین یا ماده معدنی نداشته باشند ونیز فاقد آهن باشند.

آنتی اکسیدان ها

آنتی اکسیدان ها شامل ویتامین های A ، C و E و همچنین روی و سلینوم می شوند. همچنین برخی آنزیم های بدن نیز چنین ویژگی را دارند. این مواد با اتصال به رادیکال های آزاد، مانع از آسیب رسانی این رادیکال های به سلول های سالم بدن می شوند.
برای تأمین کافی آنتی اکسیدان ها، متخصصین سلامت، مصرف بالای میوه ها و سبزیجات را که منبع خوبی برای آنتی اکسیدان ها هستند را توصیه می کنند. مصرف دوزهای با لای مکمل های آنتی اکسیدانی حین شیمی درمانی یا رادیوتراپی توصیه نمی شود.

گیاهای دارویی

گیاهان دارویی برای صدها سال در درمان بیماری های مختلف به کار رفته اند اما استفاده از آن ها نتایج متفاوت و متناقصی را به دنبال داشته است. امروزه گیاهان دارویی در اشکال مختلف نظیر قرص ها، عصاره های نوشیدنی، چای ها و پمادها در بازار وجود دارند. استفاده از بسیاری از آن ها بی خطر و سالم است اما برخی نیز می توانند خطرناک باشند و عوارض جانبی گسترده ای ایجاد کنند. تداخل برخی از این گیاهان دارویی با روش های درمانی سرطان نظیر شیمی درمانی و پرتو درمانی به اثبات رسیده است. بنابراین قبل از مصرف چنین محصولاتی بایستی حتما با پزشک معالج مشورت شود.

موارد ایمنی در مصرف مکمل ها یا گیاهان دارویی

بسیاری از مردم بر این باورند که وقتی قرص یا مکمل در داروخانه وجود دارد پس بی خطر است و می توان از آن استفاده کرد. اما در بسیاری از موارد سلامت یا موثر بودن بسیاری از این محصولات به تأیید نرسیده است و عوارض جانبی احتمالی ناشی از مصرف آن ها نیز معمولا توسط شرکت سازنده گزارش نمی شود. بنابراین مصرف هر گونه مکمل یا دارویی را که خودتان اقدام به تهیه آن نموده اید را با تیم درمانی خود در میان بگذارید و حتی بطری یا جعبه آن رانیز به پزشک معالج خود نشان دهید تا مطمئن شود که ترکیبات موجود در آن در روند درمان شما ایجاد تداخل نمی کند.
در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی پس از مصرف مکمل ها نظیر خس خس سینه، خارش، بی حسی یا مور مور شدن دست وپا بلافاصله مصرف مکمل را قطع نموده و موضوع را باپزشک معالج خود مطرح نمائید.

سرطان ودرمان سرطان بر وضعیت تغذیه ای تأثیر می گذارد

زمانی که فرد سالم است، خوردن غذای کافی به منظور تأمین انرژی یا مواد مغذی مورد نیاز، معمولا مشکل ساز نیست. غالب توصیه های تغذیه ای بر روی این نکته تأکید دارند که خوردن مقادیر زیاد میوه ها، سبزیجات و غلات کامل، محدود کردن دریافت گوشت قرمز خصوصا اگر فراوری شده باشد یا چربی زیادی داشته باشد و محدودیت در مصرف چربی، قند، الکل ونمک و باقی ماندن در وزن سالم، می تواند ضامن سلامت باشد. اما زمانی که فردی در معرض درمان سرطان قرار می گیرد رعایت موارد فوق دشوار است. خصوصا در صورتیکه عوارض جانبی هم وجود داشته باشد و فرد هم حال خوشی نداشته باشد. در چنین مواردی نیاز است تا با ایجاد تغیراتی در رژیم غذایی فرد توان خود را باز یابد تا بتواند در مقابل اثرات سرطان یا درمان های مربوط به آن ایستادگی کند. این مسئله ممکن است به معنای توصیه به مصرف چیزهایی باشد که به طور طبیعی زمانی که فرد سالم است، توصیه نمی شوند. برای مثال ممکن است برای حفظ وزن بدن، غذاهای پرچرب و پر کالری توصیه شود یا به دلیل وجود زخم در دهان و گلو که خوردن را برای فرد دشوار می سازد، خوردن غذاهای غلیظ و خنک نظیر بستنی یا میلک شیک توصیه شود. نوع سرطان، روش درمانی مورد استفاده و عوارض جانبی ایجاد شده همگی بایستی در انتخاب نوع تغذیه بیمار مد نظر قرار گیرد. روش های درمانی مختلف نظیر جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی، هورمون درمانی، درمان بیولوژیک یا ترکیبی از این روش های درمانی ، همگی سلول های سرطانی را از بین می برند اما در کنار آن سلول های سالم نیز آسیب می بینند و عوارض جانبی ایجاد شده به دلیل این آسیب هاست. برخی از عوارض جانبی شایع عبارتند از:
· بی اشتهایی
· زخم در دهان یا گلو
· خشکی دهان
· مشکلات دندانی و لثه ای
· تغییر در حس بویایی و چشایی
· تهوع
· استفراغ
· اسهال
· یبوست
· احساس خستگی
· افسردگی

البته فردی که تحت درمان قرار می گیرد ممکن است چنین عوارضی را هیچ گاه تجربه نکند. عوامل زیادی وجود دارند که تعیین می کنند که آیا یک عارضه جانبی ایجاد خواهد شد یاخیر و شدت آن به چه میزان خواهد بود. برخی از این عوارض عبارتند از نوع سرطان، قسمتی از بدن که درگیر شده است، نوع و طول درمان و دوز مورد استفاده دارو یا اشعه در هنگام درمان.
بسیاری از عوارض جانبی قابل کنترل هستند و بسیاری از آن ها با گذشت زمان به طور کامل از بین می روند. قبل از شروع درمان، با پزشک و تیم معالج خود راجع به عوارض جانبی که با آن ها مواجه خواهید شد و روش های کنترل آن ها صحبت کنید. پس از شروع درمان راجع به عوارض جانبی که کنترل نشده اند با تیم معالج خود صحبت کنید، در این صورت، آن ها ممکن است از داروهای دیگری جهت کنترل عوارض جانبی شما استفاده کنند.

مرحله قبل از شروع درمان:

تا زمانی که درمان آغاز نشده است، فرد دقیقا نخواهد دانست که ممکن است چه عوارض جانبی برای او اتفاق بیفتد یا چه احساسی خواهد داشت. اما زمان درمان زمان مناسبی است تا فرد به خودش توجه بیشتری داشته باشد و در جهت سلامت بیشتر خود بکوشد.
فرد بایستی راجع به چیزهایی که وی را نگران می سازند از تیم درمانی خود سوال کند، تا آنجایی که می تواند نسبت به بیماری خود و برنامه درمانی اطلاعات کسب کند و خود را برای عواررض جانبی احتمالی آماده کند و نسبت به آن ها برنامه ریزی داشته باشد. برخی از اقداماتی که فرد می تواند طی این دوره انجام دهد به شرح زیر است.
· انبار یا فریزر خود را با مواد غذایی که دوست دارید و فکر می کنید به آن ها نیاز خواهید داشت پر کنید در اینصورت مجبور نخواهید بود طی درمان زیاد به خرید بروید یا آشپزی کنید.
· غذاها را خیلی خوب و کامل بپزید و آن ها را در اندازه ای که طی یک وعده مصرف می کنید داخل فریزر بگذارید.
· با اعضای خانواده و دوستان خود راجع به کارهایی که آن ها می توانند طی دوره درمان بیماری شما انجام دهند، از قبیل کمک در خرید کردن یا آشپزی صحبت کنید.
· راجع به مشکلات غذایی که در حال حاضر با آن ها مواجه هستید نظیر نفخ یا یبوست با پزشک معالج و متخصص تغذیه خود مشاوره کنید تا نسبت به برطرف کردن این عوارض شما را یاری کنند.

مرحله درمان:

افرادی که تغذیه مناسب دارند و بهتر غذا می خورند. توانایی بهتری در مواجهه با عوارض جانبی ناشی از درمان خواهند داشت. و حتی قادر خواهند بود تا دوزهای بالاتری از داروها را تحمل نمایند. در واقع بسیاری از درمان های رایج برای سرطان در افرادی که دارای تغذیه مناسب باشند و کالری و پروتئین کافی دریافت کنند، بهتر پاسخ خواهد داد.
نکات زیر شما را در داشتن یک برنامه غذایی سالم کمک خواهد کرد.
· از امتحان کردن غذاهای جدید نترسید. حتی غذاهایی را که قبلا دوست نداشتید ممکن است طی درمان برایتان خوشایند باشند.
· از غذاهای مختلف با پایه گیاهی استفاده کنید استفاده از لوبیا ها یا نخود فرنگی می تواند جایگزین مناسبی برای گوشت در برخی از وعده های غذایی شما باشند.
· سعی کنید هر روز حداقل 5 سهم از میوه ها و سبزیجات رنگی استفاده نمائید. میوه هایی چون مرکبات و سبزیجات سبز یا زرد تیره می توانند مناسب باشند.
· از خوردن غذاهای پرچرب خصوصا آن هایی که چربی حیوانی داشته باشند، اجتناب کنید. از شیر و لبنیات کم چرب استفاده نمائید و از روش هایی که نیاز به روغن کمتری دارند برای پخت و پز استفاده نمائید نظیر آب پز کردن یا بخار پز کردن.
· سعی کنید در یک وزن سالم باقی بمانید واز نظر فیزیکی فعال باشید. البته تغییراتی جزئی در وزن طی درمان می تواند طبیعی باشد.
· از خوردن غذاهای نمک سود ، دودی و شورها اجتناب کنید.
در صورتیکه در انجام توصیه های فوق مشکل داشته باشید، نگران نباشید و راجع به مشکلات خود با پزشک معالج و متخصص تغذیه خود مشورت کنید.
در طول درمان بدن شما به کالری و پروتئین بیشتری نیاز خواهد داشت تا بتواند وزن خود را حفظ کند و تا حد ممکن سریع تر بهبودی حاصل شود. در صورتیکه وزن شما کاهش می یابد، خوردن میان وعده ها به شما کمک خواهد کرد تا کالری مورد نیاز خود را تامین کنید و بدن قوی تر، انرژی بیشتر و احساس بهتری داشته باشید. در طول درمان حتی شما می توانید از میان وعده ها و تنقلاتی استفاده نمایید که انرژی بالایی دارند و در حالت عادی توصیه نمی شوند. البته بخاطر داشته باشید که این فقط برای مدت کوتاه و تا زمان از بین رفتن عوارض جانبی درمان توصیه می شود و پس از آن بایستی به یک رژیم غذایی سالم باز گردید. برای استفاده آسانتر از تنقلات و میان وعده ها به موارد زیر توجه کنید:
· در طول روز از میان وعده هایی با حجم کم استفاده نمائید.
· تنقلات مختلفی که از لحاظ پروتئین غنی هستند واستفاده از آن ها آسان است همیشه دم دستتان باشد این تنقلات عبارتند از: ماست ها، غلات صبحانه و شیر، ساندویچ، پنیر و بیسکویت.
· از تنقلاتی که ممکن است عوارض جانبی درمان را تشدید کند اجتناب کنید. به طور مثال اگر دچار اسهال هستید از مصرف ذرت بو داده یا میوه ها و سبزیجات خام خود داری کنید یا اگر در ناحیه دهان و گلو دچار زخم شده اید از خوردن تنقلات خشک و برشته یا غذاهای اسیدی خوددرای نمائید.
· در صورتیکه بدون خوردن تنقلات و میان وعده ها قادر به حفظ وزن خود هستید آن ها را در رژیم غذایی خود جای ندهید.
· برخی از میان وعده های مناسب شامل: غلات صبحانه، پنیر، کلوچه ها، بیسکویت ، میوه ها(تازه و خشک، یخ زده، کمپوت و.....)، ژلاتین ، میلک شیک، بستنی، آبمیوه، شیر، آجیل ها، ذرت، پودینگ و فرنی، ساندویچ هایی مثل ساندویچ تخم مرغ یا کره بادام زمینی، سوپ ها، نوشیدنی های ورزشی، سبزیجات و ماست می شود.

صفحات مرتبط

⏺ تغذیه بیماران مبتلا به سرطان 2
⏺ تغذیه بیماران مبتلا به سرطان 3
⏺ تغذیه بیماران مبتلا به سرطان 4
⏺ تغذیه و سرطان
⏺ خوراکی هایی که با سرطان مبارزه می کنند
⏺ ویتامین D، تاثیر و منابع آن

آخرین مقالات و مطالب

فواید زردچوبه

🔶محققان با بررسی فواید احتمالی زردچوبه، به حقایق جالبی دست یافتند. مصرف تنها یک قاشق چای خوری زردچوبه در غذا می تواند باعث تغییر بزرگی بر روی ژن هایی که با بروز سرطان، آلرژی و حتی افسردگی شود. اما جالب تر از آن این است که مصرف قرص یا...
ادامه مطلب...

استفاده بیش از اندازه از مکمل ها می تواند شانس ابتلا به سرطان را افزایش دهد

در مجمع سالانه انجمن مطالعات سرطان امریکا که در فیلادلفیا برگزار شد، شواهدی ارائه شد که نشان می داداستفاده بیش از اندازه از مکمل های غذایی به خصوص مکمل های بتاکاروتن ، فولیک اسید و ویتامین E می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. استفاده بیش از حد از...
ادامه مطلب...

محل تبلیغات

اینجا محل تبلیغات داخلی و یا خارجی شرکت می باشد.