از رادیوتراپی باید چه انتظاری داشت؟

رادیوتراپی با تابش انرژی های بالا به سلول های تومورال به درمان سرطان می پردازد. هدف از رادیوتراپی کشتن یا آسیب رساندن به سلول های سرطانی بدون رساندن صدمه ای به سلول های سالم است.
افراد مختلف، دچار عوارض جانبی متفاوتی در برابر پرتو می شوند. ممکن است شخصی دچار عوارض بسیار کمی در اثر درمان شود در حالی که فرد دیگری دچار عوارض شدیدی شود. متأسفانه نمی توان پبش بینی کرد که هر فردی چه زمانی و چقدر دچار عوارض می شود. به علاوه بعضی عوارض جانبی خاص در نتیجۀ نوع پرتودرمانی، دز آن، ناحیه ای از بدن که هدف درمان است و وضعیت کلی جسمانی وسلامتی فرد بستگی دارد.
در پرتو درمانی، پزشک انکولوژیست تصمیم گیرنده است. اگر رادیوتراپی می شوید بهتر است با پزشک در مورد عوارض احتمالی صحبت کنید. همچنین باید تیم درمانی خود را از حالات خود مطلع کنید.

چقدر زود ممکن است کسی دچار عوارض ناشی از رادیوتراپی شود؟

در واقع رادیوتراپی دو نوع عوارض جانبی دارد، زودرس و دیررس. عوارض جانبی زودرس مانند تهوع و خستگی موقت هستند. آنها هنگام یا بلافاصله پس از درمان ایجاد می شوند و برای چند هفته پس از اتمام درمان باقی می مانند و بعد از آن به مرور از بین می روند. عوارض دیررس مانند ناراحتی های قلبی یا ریوی شاید بعد از چند سال به وجود می آیند و معمولاً دائمی هستند.
شایع ترین عوارض جانبی زودرس شامل خستگی و مشکلات پوستی می باشد. سایر عوارض زودرس مانند ریزش مو و تهوع به تناسب محل درمان ایجاد می شود.

برای کاهش خستگی ناشی از رادیوتراپی چه کاری می توان انجام داد؟

خستگی ناشی از سرطان و رادیوتراپی می تواند طاقت فرسا باشد و فرد را از انجام کارهای معمول مانند سر کار رفتن و گذراندن وقت با دوستان و خانواده بازدارد. میزان آن هم در روز های مختلف غیرقابل پیش بینی است و به همین دلیل نمی توان خیلی برنامه ریزی دقیقی از کارهای روزانۀ خود داشت.
گاهی پزشکان سایر عوامل ایجاد کنندۀ خستگی را کشف می کنند و آن را درمان می کنند. راهکارهای زیر به منظور کاهش تأثیر خستگی بر افراد پیشنهاد می شود:
· مراقب سلامتی خود باشید. معمولاً میزان خستگی که حس می کنید به شرایط جسمی شما در طول درمان مربوط است. حتماً داروهای خود را به موقع مصرف کنید. به خوبی استراحت کنید، میزان فعالیت خود را بالا ببرید و رژیمی سرشار از مواد مغذی مصرف کنید.
· با یک متخصص مشورت کنید تا راه های ذخیرۀ انرژی، کاهش استرس را بیاموزید.
· فعالیت های معمول خود را اولویت بندی کنید، در نتیجه می توانید فعالیت های مهم و پراهمیت تر را با انرژی بیشتری انجام دهید.
· بین استراحت و فعالیت خود تعادل برقرار کنید. استراحت زیاد باعث می شود بیشتر احساس خستگی کنید. ولی بیش از توانایی خود هم فعالیت نکنید.
· با خانواده و دوستان خود صحبت کنید و در موارد مورد نیاز از آنها کمک بگیرید. اگر خستگی با شغل شما تداخل پیدا می کند، با کارفرمای خود در مورد وضعیتتان صحبت کنید تا کمی در برنامۀ کاریتان تغییر ایجاد کند.
به خاطر داشته باشید که خستگی مرتبط با رادیوتراپی موقت است و بعد از گذر چند هفته از اتمام رادیوتراپی از بین می رود.

رادیوتراپی می توانند باعث جه مشکلات پوستی شود؟

تأثیر رادیوتراپی بر پوست مشابه تأثیر تابش آفتاب می باشد. باید منتظر تغییر رنگ پوست بود. پوست ممکن است قرمز، آفتاب سوخته یا قهوه ای به نظر برسد. حتی ممکن است ورم کند یا تاول بزند. گاهی در موراد خیلی شدید پوست خشک، پوسته پوسته یا دچار خارش شود؛ یا دچار پوسته ریزی شود.
کلید مقابله با ناراحتی های پوستی، مهربانی با پوست است:
· در نواحی در حال درمان لباس های چسبان نپوشید.
· پوست خود را مالش ندهید. برای شستشو از صابون خنثی استفاده کنید و با آب نسبتاً ولرم آن را بشویید.
· از قرار دادن هر چیز سرد یا گرمی بر روی ناحیۀ درمان پرهیز کنید، مگر آن که پزشک تجویز کرده باشد.
· با پزشک خود قبل از استفاده از هر پماد، روغن، لوسیون یا پودر بر روی پوست مشورت کنید.
· با پزشک خود در مورد استفاده از نشاستۀ ذرت برای بهبود خارش ها مشورت به عمل آورید.
· تا حد ممکن در معرض آفتاب قرار نگیرید. از نواحی درمان شده با پوشیدن کلاه و لباس های آستین بلند محافظت کنید. از پزشک خود در مورد استفاده از ضدآفتاب ها سؤال کنید.
· اگر نواحی پستان رادیوتراپی می شود بهتر است لباس زیر نپوشید. اگر این کار امکان پذیر نیست بهتر است از لباس زیر های نرم و نخی بدون فنر استفاده کرد.
· نواحی درمان شده را مگر با اجازۀ پزشک با باند، چسب زخم یا گاز های استریل نپوشانید.
التهاب پوست چند هفته بعد از اتمام درمان بهبود می یابد، ممکن است پس از بهبودی، پوست کمی تیره تر باشد. تا یکسال بعد از رادیوتراپی هم باید پوست را از تابش آفتاب محافظت کرد.

آیا رادیوتراپی باعث ریزش مو می شود؟

تنها بیمارانی که در ناحیۀ پوست سر یا مغز رادیوتراپی می شوند ممکن است دچار ریزش مو شوند. معمولاً ریزش مو به صورت ناگهانی و در حجم زیاد اتفاق می افتد. در بیشتر موارد، مو بعد از اتمام درمان دوباره رشد می کند ولی ممکن است نازک تر شده باشد یا بافت آن تغییر کرده باشد.
یک راه کاهش ریزش مو کوتاه کردن مو قبل از شروع درمان است تا وزن کمتری روی ساقۀ مو باشد. قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب سر خود را با کلاه یا روسری بپوشانید. استفاده از کلاه گیس هم می تواند کمک کننده باشد.

چه عوارض زودرس احتمالی دیگری ممکن است در نتیجۀ رادیوتراپی ایجاد شود؟

سایر عوارض زودرس معمولاً منحصر به ناحیه ای که تحت درمان است می باشد.

مشکل در تغذیه

رادیوتراپی به سر، گردن یا قسمت هایی از سیستم گوارشی می تواند باعث گاهش علاقه به غذا خوردن شود. ولی تغذیۀ مناسب و سالم در حین درمان بسیار مهم است زیرا باعث حفظ سلامتی و قدرت بدن می شود.
· بهتر است به جای خوردن سه وعده غذایی حجیم، پنج یا شش وعدۀ کم حجم در روز میل کنید.
· غذاهای جدیدی امتحان کنید شاید آنها بتوانند علاقۀ شما به غذا را افزایش دهند.
· میان وعده های سالم هم خیلی می توانند کمک کنند، زمانی که گرسنه هستید آنها را میل کنید و برای زمان غذا صبر نکنید چون شاید اشتهایتان را تا آن زمان از دست دهید.

ناراحتی های دهانی

بهتر است قبل از شروع رادیوتراپی سر و گردن ، به دندانپزشک مراجعه کرد تا مشکلاتی که ممکن است بعدها در نتیجۀ درمان شروع شود را کاهش دهد. رادیوتراپی می تواند باعث ناراحتی هایی در دهان شود مانند :
· زخم
· کاهش بزاق
· غلیظ شدن بزاق
· اختلال بلع
· خشکی فک ها
خیلی مهم است بیمار این مشکلات را با پزشک خود در میان بگذارد تا او را راهنمایی کند. راهکار های زیر هم می توانند در کنترل عوارض جانبی بالا کمک کننده باشند:
· از مصرف غذاهای تند یا ترش پرهیز کنید.
· سیگار نکشید، هیچ دخانیاتی مصرف نکنید و الکل ننوشید.
· دندان هایتان را با خمیردندان حاوی فلوئوراید و مسواک نرم بشوئید.

مشکلات شنوایی

رادیوتراپی سر می تواند باعث ناراحتی هایی در شنوایی شود. یک علت آن می تواند غلیظ شدن موم گوش در نتیجۀ رادیوتراپی شود. اگر دچار ناراحتی در وضعیت شنوایی خود شدید به پزشک خود اطلاع دهید.

تهوع

رادیوتراپی به سر و گردن و بعضی از قسمت های دستگاه گوارشی می تواند باعث تهوع و استفراغ شود. در صورت بروز این عارضه به پزشک خود خبر دهید تا برای شما داروهای مورد نیاز را تجویز کند و راهکار های لازم را به شما ارائه دهد.

اسهال

رادیوتراپی به شکم و لگن می تواند باعث اسهال شود که معمولاً چند هفته بعد از شروع درمان آغاز می شود. گاهی پزشک داروهایی برای کنترل اسهال تجویز می کند و به بیمار توصیه می کند تا تغییراتی را در تغذیه خود مانند خوردن غذاهای کم حجم، اجتناب از مصرف غذاهایی با فیبر زیاد و مصرف مقدار کافی مواد پتاسیم دار اعمال کند.

مشکلات باروری و جنسی

رادیوتراپی به لگن می تواند بر باروری و تمایلات جنسی فرد تأثیر گذارد. هم چنین فرد نباید در حین رادیوتراپی باردار شود زیرا پرتو می تواند برای جنین مضر باشد. رادیوتراپی در ناحیۀ لگن می تواند باعث متوقف شدن قاعدگی و وارد شدن به مرحلۀ یائسگی شود. خیلی مهم است که با پزشک در مورد تأثیر رادیوتراپی بر توانایی برای بچه دار شدن صحبت کرد.
در مردان، پرتودرمانی بر روی ناحیه ای که شامل بیضه ها است می تواند بر روی تعداد اسپرم ها و قدرت آنها تأثیر گذارد. این موضوع لزوماً به این معنا نیست که فرد می تواند بچه دار شود.

عوارض دیررس ناشی از رادیوتراپی چیست؟

عوارض دیررس ناشی از رادیوتراپی بعد از چند ماه یا چند سال ایجاد می شوند و معمولاً دائمی هستند. ولی به خاطر داشته باشید که احتمال عارضۀ جانبی دیررس به این معنا نیست که حتماً به این عوارض دچار می شوید.
عوارض جانبی دیررس می تواند در نتیجۀ آسیب هایی که به بدن وارد شده است ایجاد شود. به عنوان مثال رادیوتراپی به ریه و قلب بر روی عملکرد آنها تأثیر می گذارد. مشکلات جنسی، مثانه ای و روده ای هم ممکن است بعد از رادیوتراپی به شکم/لگن ایجاد شود.
یکی دیگر از عوارض جانبی دیررس افزایش احتمال سرطان ثانویه است. از زمان های گذشته پرتو به عنوان یک عامل ایجاد کنندۀ سرطان شناخته شده است ولی تحقیقات نشان داده است که افراد به ندرت در نتیجۀ رادیوتراپی به سرطان ثانویه مبتلا می شوند. می توان ئر مورد این موضوع با پزشک مشورت کرد.

صفحات مرتبط

⏺ 15 راهکار در مورد تغذیه در حین شیمی درمانی
⏺ 8 راه کاهش خطر بروز سرطان
⏺ باور هایی در مورد سرطان ، واقعی یا خرافات؟!
⏺ خستگی مرتبط با سرطان
⏺ راهی به منظور جلوگیری از شیمی درمانی های مجدد برای خانم ها
⏺ عوامل ایجاد کنندۀ سرطان : باورهای عامیانه در مورد عوامل ایجاد کنندۀ سرطان
⏺ عوامل خطرساز در ایجاد سرطان
⏺ ویتامین ها و مکمل ها برای بیماران مبتلا به سرطان

آخرین مقالات و مطالب

فواید زردچوبه

🔶محققان با بررسی فواید احتمالی زردچوبه، به حقایق جالبی دست یافتند. مصرف تنها یک قاشق چای خوری زردچوبه در غذا می تواند باعث تغییر بزرگی بر روی ژن هایی که با بروز سرطان، آلرژی و حتی افسردگی شود. اما جالب تر از آن این است که مصرف قرص یا...
ادامه مطلب...

استفاده بیش از اندازه از مکمل ها می تواند شانس ابتلا به سرطان را افزایش دهد

در مجمع سالانه انجمن مطالعات سرطان امریکا که در فیلادلفیا برگزار شد، شواهدی ارائه شد که نشان می داداستفاده بیش از اندازه از مکمل های غذایی به خصوص مکمل های بتاکاروتن ، فولیک اسید و ویتامین E می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. استفاده بیش از حد از...
ادامه مطلب...

محل تبلیغات

اینجا محل تبلیغات داخلی و یا خارجی شرکت می باشد.